YARGITAY 9.HUKUK DAİRESİ
Tarih: 22.02.2016 Esas: 2014 / 31151 Karar: 2016 / 3331
Anahtar Teslimi İşlerde İhale Makamı Olan Kamu Kurumu Hak Ediş Dönemlerinin Son Üç Aylık Çıplak İşçi Ücretlerinden Sorumludur; Fazla Çalışma, Hafta Tatili ve Asgari Geçim İndirimi Alacaklarından ise Sorumlu Değildir.
Özet:
Davacı, hastanenin depreme karşı güçlendirilmesi işini anahtar teslimi ihale ile alan müteahhit firmanın işçisi olarak çalıştığını ve iş sözleşmesinin önelsiz olarak feshedildiğini iddia ederek, ödenmeyen işçilik alacaklarının tahsiline karar verilmesi talebinde bulunmuştur. Uyuşmazlık, ihale makamının işçilik alacaklarından sorumluluğu olup olmadığı noktasında toplanmaktadır. Anahtar teslimi işlerde ihale makamı olan kamu kurumu, hak ediş dönemlerinin son üç aylık çıplak işçi ücretlerinden sorumludur. Fazla çalışma, hafta tatili ve asgari geçim indirimi alacaklarından ise sorumlu değildir. İşverenle ihale makamının birlikte dava edilmesi durumunda, müteselsilen sorumluluğa karar verilmelidir. İhale makamının tek başına dava edildiği durumlarda, işçinin mükerrer yararlanmasını önlemek için işveren tarafından söz konusu ücretlerin ödenip ödenmediği araştırılmalıdır. Açıklanan hususlar dikkate alınmaksızın, anahtar teslimi işlerde ihale makamı olan kamu kurumunun fazla çalışma ücreti, hafta tatili ücreti ve asgari geçim indirimi alacaklarından sorumlu tutulması hatalıdır.
Davacı, ihbar tazminatı ile ücret alacağı, fazla mesai ücreti, asgari geçim indirimi alacağı, hafta tatil ücreti alacaklarının ödetilmesine karar verilmesini istemiştir.
Yerel mahkemece, davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Hüküm süresi içinde davalılardan . … avukatı tarafından temyiz edilmiş olmakla, dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:
Y A R G I T A Y K A R A R I
A) Davacı İsteminin Özeti
Davacı, davalı… ait hastanenin depreme karşı güçlendirilmesi işini anahtar teslimi ihale ile alan müteahhit firma …işçisi olarak çalıştığını ve iş sözleşmesinin önelsiz olarak feshedildiğini iddia ederek, ihbar tazminatı, ücret, fazla çalışma ücreti, hafta tatili ücreti ve asgari geçim indirimi alacaklarının ödetilmesini istemiştir.
B) Davalı Cevabının Özeti
Davalı T.C. … vekili, ihale makamı olduklarından davanın reddini istemiştir.
Davalı…, davaya cevap vermemiştir.
C) Yerel Mahkeme Kararının Özeti
Mahkemece, iş sözleşmesinin ihalenin iptali sebebiyle haksız olarak feshedildiği sonucuna varılarak, ihbar tazminatından davalı şirketin, diğer alacaklardan her iki davalının sorumluluğuna karar verilmiştir.
D) Temyiz
Kararı davalı T.C. … vekili temyiz etmiştir.
E) Gerekçe
1- Dosyadaki yazılara, toplanan delillerle kararın dayandığı kanunî gerektirici sebeplere göre davalı T.C. …’nın aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan temyiz itirazları yerinde değildir.
2- İhale makamının işçilik alacaklarından sorumluluğu konusunda taraflar arasında uyuşmazlık bulunmaktadır.
4857 sayılı İş Kanununun 36.ncı maddesinde, “Genel ve katma bütçeli dairelerle mahalli idareler veya kamu iktisadi teşebbüsleri yahut özel kanuna veya özel kanunla verilmiş yetkiye dayanılarak kurulan banka ve kuruluşlar; asıl işverenler müteahhide verdikleri her türlü bina, köprü, hat ve yol inşası gibi yapım ve onarım işlerinde çalışan işçilerden müteahhit veya taşeronlarca ücretleri ödenmeyenlerin bulunup bulunmadığının kontrolü, ya da ücreti ödenmeyen işçinin başvurusu üzerine, ücretleri ödenmeyen varsa müteahhitten veya taşeronlardan istenecek bordrolara göre bu ücretleri bunların hakedişlerinden öderler” şeklinde kurala yer verilmiştir.
Bu düzenlemeye göre ihale makamı, işçi ücretlerinin ödenip ödenmediğini kontrol etmek durumundadır. Yapılacak olan kontrol ya da işçinin başvurusu üzerine ödenmeyen ücretlerin bulunduğunun tespit edilmesi halinde, belli şartlarla ihale makamının sorumluluğu söz konusu olur. İhale makamının yapmış olduğu ilan üzerine işçilerin başvuruda bulunmamış olmaları, kamu kurumunun anılan madde kapsamındaki sorumluluğunu ortadan kaldırmayacaktır.
Aynı maddenin ikinci fıkrasında ise, işçilerin her hak ediş dönemi için olan ücret alacaklarının üç aylık tutarından fazlası hakkında adı geçen idarelere herhangi bir sorumluluk düşmeyeceği öngörülmüştür. Maddede sözü edilen ücret her hak ediş dönemi için “son üç aylık temel ücret” olarak değerlendirilmelidir. Yine ihale makamının ihbar ve kıdem tazminatı ile kullandırılmayan izinler sebebiyle herhangi bir sorumluluğu söz konusu değildir.
İhale makamı olan kamu kurumunun, her hak ediş dönemine ilişkin son üç aylık ücretten sorumluluğu, yasadan doğan bir sorumluluktur. İşverenle ihale makamının birlikte dava edilmesi durumunda, müştereken müteselsilen sorumluluğa dair karar verilmelidir. İhale makamının tek başına dava edildiği durumlarda, işçinin mükerrer yararlanmasını önlemek için işverence sözü edilen ücretlerin ödenip ödenmediği araştırılmalıdır.
Dairemizin kararlılık kazanmış olan uygulamasına göre, anahtar teslimi suretiyle ihale edilen işlerde, kamu makamlarının fazla çalışma, hafta tatili ile bayram ve genel tatili alacakları yönlerinden sorumluluğu bulunmamaktadır .
Somut uyuşmazlıkta davacı, davalı Bakanlığın anahtar teslimi ihale yöntemi ile verdiği “hastane binasının depreme karşı güçlendirilmesi” işinde 12.02.2010-28.04.2010 arasında belirsiz süreli iş sözleşmesi ile alçıpan ustası olarak çalışmış ve iş sözleşmesi müteahhit işverence haksız olarak feshedilmiştir.
Hastane binasının depreme karşı güçlendirilmesi işinin kamu makamınca anahtar teslimi yoluyla davalı Şirkete verildiği ve davacının bu işte müteahhit firma işçisi olarak çalıştığı, tarafların ve mahkemenin kabulündedir. 4857 Sayılı Yasanın 36. maddesinde kamu ihale makamının sorumluluğu, her hak ediş dönemine ait 3 aylık çıplak ücretle sınırlandırılmıştır.
Mahkemece, asıl iş niteliğinde olmayan yapım ve onarım işini anahtar teslimi yoluyla veren kamu ihale makamı vasfındaki davalı… fazla çalışma ücreti, hafta tatili ücreti ve asgari geçim indirimi alacaklarından sorumlu tutulması hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
F)Sonuç:
Temyiz olunan kararın, yukarıda yazılı nedenden dolayı BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek hâlinde ilgiliye iadesine, 22.02.2016 tarihinde oybirliği ile karar verildi.