YARGITAY 8. HUKUK DAİRESİ

Tarih: 14.01.2005 Esas: 2004 / 8656 Karar: 2005 / 266

Harici (Geçersiz) Taşınmaz Satışına Dayanılarak Tescil ve Rayiç Değer İstenemez; Ancak Satış Parasının Dava Tarihindeki Karşılığı İstenebilir.

Özet:

Dava, harici satışa dayalı tescil; bu mümkün olmazsa taşınmazın rayiç değerinin tahsili talebine ilişkindir. Tapulu taşınmazların harici satışı hukuken sonuç doğurmaz. Bu nevi satışlara dayalı olarak tescile karar verilemez. Harici satış nedeniyle taraflar verdiklerini geri isteyebilir. Satış parası yerine taşınmazın rayiç bedeli istenemez. Ancak uyarlama kurallarına göre satış parasının dava tarihindeki değeri istenebilir.

İ. ile H. ve müşterekleri aralarındaki tapu iptali, tescil ve tazminat davasının kısmen kabulüne ve kısmen reddine dair Ayaş Asliye Hukuk Hakimliği’nden verilen 02.06.2004 gün ve 8/80 sayılı hükmün Yargıtay’ca incelenmesi davalılar vekili tarafından süresinde istenilmiş olmakla, dosya incelendi, gereği düşünüldü:

KARAR

Davacı vekili, 1231 ve 1168 parselleri 02.08.1977 tarihinde davalıların miras bırakanı S’den 60.000.-TL karşılığında satın ve devraldığını, satış parasının 50.000.-TL’sini ödediğini açıklayarak S. adına kayıtlı paylara ilişkin tapu kayıtlarının iptali ile vekil edeni adına tapuya tesciline, bu isteği yerinde görülmediği takdirde rayiç değeri olan 15.000.000.000.-TL’nin yasal faizi ile birlikte davalılardan tahsiline karar verilmesini istemiştir.

Davalılar, davanın reddine karar verilmesini savunmuşlardır.

Mahkemece, tapu iptali ve tescil isteğinin reddine, taşınmazın dava tarihindeki rayiç değeri olan 17.900.000.000.-TL’nin dava tarihinden itibaren yasal faizi ile birlikte davalılardan alınarak davacıya verilmesine karar verilmesi üzerine; hüküm, davalılar vekili tarafından temyiz edilmiştir.

Dava konusu 1168 ve 1231 parseller, kadastro yoluyla 11.02.1952 tarihinde 1/3 payı S., geriye kalan paylarda davada taraf durumunu almayan üçüncü kişiler adına tespit ve tescil edilmiştir. Harici satışın yapıldığı tarihte dava konusu parseller tapuda kayıtlı bulunan yerlerdir. TMK’nun 706, Borçlar Kanunu’nun 213 ve Tapu Kanunu’nun 26. maddesi hükümleri uyarınca tapulu taşınmazın haricen satışı geçerli hukuki sonuç doğurmaz. Böyle bir satışa dayanılarak iptal ve tescile karar verilemez. Ancak, harici satış nedeniyle taraflar vermiş oldukları değerleri geri isteyebilirler. Davacı vekili kademeli olarak açtığı davada iptal ve tescil isteği yerinde görülmediği takdirde taşınmazın dava günündeki rayiç değerine hükmedilmesini istemiştir. Harici satış geçersiz olduğuna göre davacı ancak satış parasını isteyebilir. Satış parasının yerine taşınmazın dava tarihindeki rayiç değerine hükmedilemez. Bu açıklamalar karşısında, harici satış halinde taraflar ancak geri verdiklerini isteyebileceğinden satış parasının uyarlama kuralları uyarınca dava tarihindeki karşılığının belirlenmesi, taşınmazdaki yararlanmaların da gözetilmesi ve sonucuna göre bir karar verilmesi gerekirken dava konusu parsellerin dava tarihindeki rayiç bedelleri üzerinden tazminata hükmedilmiş olması doğru görülmemiştir.

Davalılar vekilinin temyiz itirazları bu bakımlardan yerinde olduğundan kabulü ile hükmün tazminata ilişkin bölümünün HUMK’nun 428. maddesi uyarınca BOZULMASINA ve 242,00 YTL peşin harcın istek halinde temyiz edene iadesine 14.01.2005 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.