İSTANBUL … İŞ MAHKEMESİ SAYIN HÂKİMLİĞİNE BİLİRKİŞİ RAPORU

 ESAS NO                    : 20../…

DAVACI                    :

VEKİLİ                      : Av. …

DAVALI                     : 1. …

VEKİLİ                      : Av. …

VEKİLİ                      : Av. …

DAVALI                     : 4. …

VEKİLİ                      : Av. …

KONU                        : Davacı iddia ve davalı savunmaları, toplanan deliller ve dosya içeriği incelenerek, 14.09.2017 tarihli ara karar uyarınca hazırlanan bilirkişi raporudur.

  • İDDİA VE TALEP

Davacı vekili, 01.10.2013 tarihli dava dilekçesi ile özetle; davacının işe giriş tarihinin 01.09.2005 olmasına rağmen davalı şirketlerden … tarafından diğer davalı SGK’ya sigortalı olarak çalıştığına ilişkin bildirimin ancak 22.03.2006 tarihinde yapıldığını, davacının anılan şirkette 01.08.2009 tarihine kadar çalıştığını, bu tarihten itibaren tüm yasla hakları saklı kalmak kaydıyla iş akdinin diğer davalı …’ne devri gerçekleştiğini, 05.02.2013 tarihinde de bu defa diğer davalı …’ne tüm yasal hakları saklı kalmak kaydıyla iş akdinin devredildiğini, davacının son çalıştığı …’ne geçene kadar tüm süreler boyunca SGK primlerinin asgari ücret üzerinden yatırıldığını, halbuki davacının asgari ücretin üzerinde maaş aldığını iddia ederek davacının 01.09.2005-22.03.2006 tarihleri arasındaki sigortasız çalıştığının ve gerçek maaş tutarının tespitini talep etmiştir.

  • SAVUNMA VE CEVAP

Davalı kurum vekili, 06.11.2013 havale tarihli cevap dilekçesi ile özetle; açılan davanın haklı ve yerinde olmadığını, eylemli ve gerçek çalışmanın tespitinin gerektiğini iddia ederek davanın reddini istemiştir.

Davalı işverenler … ve … vekili, 20.11.2013 havale tarihli cevap dilekçesi ile özetle; davacının taleplerinin 5 yıllık hak düşürücü süre geçtikten sonra öne sürüldüğünü, davacının … şirketinde 05.02.2013 tarihinde çalışmaya başladığını, davalı … şirketine husumet yöneltilemeyeceğini, davacının sigorta girişinin … tarafından geç yapılmadığını iddia ederek davanın reddini istemiştir.

Davalı işveren … vekili, 27.11.2013 havale tarihli cevap dilekçesi ile özetle; davacının davalılardan …şirketinden davalı şirkete devredildiği 01.08.2009 tarihinden, … şirketine devredildiği 04.12.2013 tarihine kadar anketör olarak çalıştığını, davacının asgari ücretle çalıştığını, işyerinde prim uygulamasının bulunmadığını, davacının iddialarının belirsiz olduğunu iddia ederek davanın reddini istemiştir.

  • TESPİT OLUNAN HUSUSLAR

Celp ve ibraz olunan belgeler

  1. Davalı işverenler … ve … vekili delil dilekçesi ekinde, davacının özlük dosyasının sunulduğu,
  2. Davalı işveren … cevap dilekçesi ekinde, davacının özlük dosyasının sunulduğu,
  3. Beşiktaş ve Şişli SGM yazı cevabında, davacının işe giriş çıkış bildirgelerinin, hizmet dökümünün gönderildiği,
  4. Davacının banka hesap hareketlerinin sunulduğu tespit edilmiştir.

Tanık Beyanları

  1. Davalı … tanığı …, 05.06.2014 tarihli duruşmada dinlenilmiş olup; “… firmasında muhasebe sorumlusu olarak çalıştığını, firmanın araştırma firması olduğunu, … isimli firmayı da araştırma sektöründe olan bir firma olarak bildiğini, … firmasını ise duymadığını, davacının da personelleri olduğunu, kendisinin işyerinde sigortasının olduğunu, kendisinin 2007 yılından beri bu işyerinde çalıştığını, davacının da 2013 yılının Şubat ayı gibi işyerinde … firmasında işe başladığını ve halen daha çalıştığını, davacının işyerinde anket işleriyle ilgili telefon görüşmelerini yaptığını, bir bakıma iletişim merkezi görevlisi gibi çalıştığını, ne kadar ücret aldığını bilmediğini, asgari ücretin üzerinde bir ücret aldığını, ama ne kadar aldığını bilmediğini, ücretlerin banka hesabına yatırıldığını, aldıkları ücret üzerinden sigortalarının ödendiğini, alınan prim ücretlerinin de değiştiğini, hafta içi çalıştıklarını, diğer davacı … de davacı … gibi 2013 yılı Şubat ayı gibi çalışmaya başladığını, onun da … ile aynı işi yaptığını, ücretlerinin değiştiğini, tam olarak ne ücret aldığını bilmediğini, 2013 Şubat ayından önce davacılar … ve …’i tanımadığını, … şirketinin sahibinin … ve … olduğunu, … şirketinin sahibini tanımadığını, uluslararası bir firma olduğunu, … firmasını da bilmediğini, çalıştığı işyerinde … isminde bir yönetici olmadığını” beyan etmiştir.
  2. Davacı tanığı …, 25.09.2014 tarihli duruşmada dinlenilmiş olup; “davacılar … ve …’ü tanıdığını, hatırladığı kadarıyla 2006 yılının yaz aylarında … isimli şirkette çalışmaya başladığını, şirketin adresinin Bomonti/Şişli’de Cevahir’in karşısında bulunan bir iş hanının 2-4 ve 5. Katlarında olduğunu, … ve … şirketlerinin de … şirketinin bir parçası olduğunu bildiğini, çünkü kendi sigortasının … şirketi üzerinden yatırıldığını, ücret çıkışlarının da bazen … bazen … bazen de … şirketlerinden olduğunu, … şirketinin anket şirketi olduğunu, … ve … şirketinin de herhalde bu şirketin bir parçası olduğunu, işyerinde çalışmaya başladığında davacılardan …’un çalıştığını, ne kadar çalıştığını bilmediğini, kendisinin 2006 yılının sonuna kadar sigortasız çalıştığını, 2007 yılında bir yıl sigortalı çalıştığını, 2008 yılı Aralık ayında askere gittiğini, kısa dönem olarak askerlik yaptığını, 2009 yılından da 2011 yılına kadar sigortasız olarak çalıştığını, davacı …’in sonra işe girdiğini, tam olarak her iki davacının da ne zaman işe başladığını ve ne zaman ayrıldıklarını bilmediğini, her ikisinin de ne kadar süre çalıştıklarını bilemediğini, kendisinin 2011 yılının Mart ayında işten ayrıldığında her iki davacının da çalışmaya devam ettiğini, az önce belirttiği işyerinde 3 katın birbirinden ayrı olmadığını, birbiri ile ilişkili olduklarını, çünkü kendisinin 4. Kattaki bölümde olduğunu, 5. Katta da 2. Katta da işlerinin olduğunu, bu kattaki çalışanların birbirleri ile ilişkileri olduğunu, kendisinin telefonda anketörlük yaptığını, davacıların da telefonda bilgi güncellemesi yaptıklarınıbeyan etmiştir.
  3. Davacı tanığı …, 25.02.2015 tarihli duruşmada dinlenilmiş olup; “davacı …’u ve davalı şirketleri tanıdığını, diğer davacı …’i şu anda hatırlayamadığını, 2004 yılı Eylül ayında … şirketinde çalışmaya başladığını ve 2009 yılı Şubat ayına kadar kesintisiz çalıştığını, 2004-2006 yılları arasında part-time ve sigortasız olarak çalıştığını, 2006-2009 yılları arasında sigortalı, kadrolu ve tam gün olarak çalıştığını, hatırladığı kadarıyla davacı …’de 2005 yılı Eylül ya da Ekim ayı gibi … şirketinde çalışmaya başladığını, ayrıldığında halen daha çalışmaya devam ettiğini, …’nin de başlangıçta sigortasız ve part-time olarak çalıştığını, ondan sonra onun da sigortasının yapıldığını, sonra çalıştığını duyduğunu ancak tam olarak ne zamana kadar çalıştığını ve ne zaman ayrıldığını bilmediğini, bu işyerinde anketör olarak çalıştıklarını, haftada bir gün izin yaptıklarını, onun dışında hafta içi her gün tam gün ve cumartesi günü de yarım gün çalıştıklarını, en son ayrıldığında 2009 yılında hatırladığı kadarıyla 800-820 TL civarında ücret aldıklarını, ücretlerini banka yoluyla aldıklarını, SSK’ya maaşlarının asgari ücret altındaki kısmının yatırıldığını, çalıştığı dönemde … ve … araştırma şirketleri de … şirketiyle aynı plaza içerisinde olduğunu, fakat farklı katlarda olduğunu, her 3 şirket arasında proje bazında iş ilişkisi olduğunu bildiğini, her 3 şirketin sahiplerinin aynı kişiler olup olmadığı konusunda bilgisinin olmadığını, ancak aralarında ilişki olduğunu” beyan etmiştir.
  • DEĞERLENDİRME

Dosya kapsamı tetkik edildiğinde, taraflar arasındaki ihtilafın, davacının 01.09.2005-22.03.2006 tarihleri arasında davalı işveren yanında çalışıp çalışmadığı ve prime esas kazancının ne kadar olduğu hususlarında olduğu tespit edilmiştir.

Davanın yasal dayanağı 5510 sayılı Kanunun 86. Maddesi, (mülga) 506 sayılı Kanunun 79. Maddesi olup, “Aylık prim ve hizmet belgesi işveren tarafından verilmeyen veya çalıştıkları Kurumca tespit edilemeyen sigortalılar, çalıştıklarını hizmetlerinin geçtiği yılın sonundan başlayarak beş yıl içerisinde İş Mahkemesine başvurarak, alacakları ilam ile ispatlayabilirlerse, bunların mahkeme kararında belirtilen aylık kazanç toplamları ile prim ödeme gün sayıları dikkate alınır.

Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun 10.02.2010 tarih ve 10-72/72 sayılı kararı, hizmet tespiti talepli davalarda yapılacak yargılama açısından yol gösterici niteliktedir. “…Kamu düzenini ilgilendiren hizmet tespiti davalarında hakimin özel bir duyarlılık göstererek delilleri kendiliğinden toplaması ve sonuca göre karar vermesi gerekir….Bu davalarda işverenin çalışma olgusunu kabulü ya da reddinin tek başına hukuki bir sonuç doğurmayacağı da göz önünde tutulmalıdır. Gerçekten 506 sayılı Sosyal Sigortalar Yasasının 2. ve 6. Maddelerinde açıkça belirlendiği üzere, sigortalılığın oluşumu yönünden çalışma olgusunun varlığı zorunludur. Eylemli veya gerçek çalışmanın varlığı saptanmadıkça, hizmet akdine dayanılarak dahi, sigortalılıktan söz edilemez.” içtihadı benimsenmiştir.

Bu durumda, olayın hak düşürücü süre, çalışıldığı iddia edilen işyerinin kapsam ve faaliyet durumu, çalışmaların gerçek, fiili, devamlı olup olmadığı ve ücret yönünden ayrı ayrı değerlendirilmesi gerekmektedir.

Hak Düşürücü Süre Yönünden:

Dava konusu uyuşmazlığın temelini mülga 506 sayılı kanunun 79/10. Maddesi oluşturmaktadır. Yasanın amir hükmü karşısında öncelikle dava konusu olay hak düşürücü süre yönünden değerlendirilmesi gerekecektir.

Bilindiği üzere, mülga 506 sayılı kanunun 79. Maddesinde, aylık prim ve hizmet belgesi işveren tarafından verilmeyen veya çalıştıkları Kurumca tespit edilemeyen sigortalıların çalışmalarını, hizmetlerinin geçtiği yılın sonundan başlayarak 5 yıl içerisinde (20.06.1987-01.06.1994 tarihleri arasındaki çalışmalar için 10 yıl) mahkemeye başvurarak alacakları ilam ile ispatlayabilecekleri öngörülmüştür.

Davacı, 01.09.2005-22.03.2006 tarihleri arasında davalı işyerinde çalışmasının kuruma bildirilmediğini iddia ederek tespit talebinde bulunmuştur.

SGK Hizmet Dökümünün incelenmesinde, davacının

  • 03.2006-31.07.2009 tarihleri arasında … işyeri sicil numaralı davalı … çalışanı olarak kuruma bildirildiği, davacının iş sözleşmesinin 31.07.2009 tarihinde 16 işten çıkış kodu (Sözleşme sona ermeden sigortalının aynı işverene ait diğer işyerine nakli) ile sonlandırıldığı,
  • 08.2009-04.02.2013 tarihleri arasında … işyeri sicil numaralı davalı … çalışanı olarak kuruma bildirildiği, davacının iş sözleşmesinin 04.02.2013 tarihinde 34 (İşyerinin devri, işin veya işyerinin niteliğinin değişmesi nedeniyle fesih) ile sonlandırıldığı,
  • 02.2013 tarihinden dava tarihine kadar … işyeri sicil numaralı … çalışanı olarak kuruma bildirildiği tespit edilmiştir.

Böylece davacının tespitini talep edebileceği dönemin 01.09.2005-21.03.2006 tarihleri arasında olabileceği görülmektedir.

Yukarıda yapılan tespitlerden anlaşılacağı üzere, davacının iş sözleşmesinin 31.07.2009 tarihinden itibaren devir olgusu ile davalı şirketler arasında devredildiği tespit edilmektedir.

Bu durumda, davacının tespitini talep ettiği dönem açısından hak düşürücü sürenin 31.12.2013 tarihinde başlayacağı tespit edilmiştir. Davanın 01.10.2013 tarihinde açıldığı tespit edilmiştir.

Bu durumda, davacının tespitini talep ettiği dönem açısından hak düşürücü süre 31.12.2013 tarihinden başlayacağı için, davanın hak düşürücü süre içerisinde açıldığı kanaatine ulaşılmıştır.

Faaliyet ve Kapsam Yönünden:

Hizmet tespitine yönelik davalarda aranması gereken bir başka husus da işyerinin kapsam ve faaliyet durumudur.

Yargıtay 21. Hukuk Dairesi, 25.03.2004 tarih, 2003/11996 Esas 2004/2879 Karar sayılı kararı ile “…bu tür hizmet tespitine yönelik davaların kamu düzenini ilgilendirdiği ve bu nedenle özel bir duyarlılık ve özenle yürütülmesi icap ettiği, Dairemizin ve giderek Yargıtay`ın yerleşmiş içtihadı gereğidir. Yasal dayanağı 506 Sayılı Yasa`nın 79/10. maddesi olan bu tür davalarda, öncelikle davacının çalışmasına ilişkin belgelerin, işveren tarafından verilip verilmediği ya da çalıştıklarının kurumca tespit edilip edilmediği yöntemince araştırılmalıdır. Bu yasal koşul oluşmuşsa, işyerinin o dönemde gerçekten var olup olmadığı, Kanunun kapsamında veya kapsama alınacak nitelikte bulunup bulunmadığı eksiksiz bir şekilde belirlenmeli daha sonra çalışma iddiasının gerçeğe uygunluğu özel bir duyarlılıkla araştırılmalı, işverenin davayı kabul etmesinin hukuki sonuç doğurmayacağı hukuksal gerçeği de göz ardı edilmemelidir. Her ne kadar, davacının çalıştığını iddia ettiği işyeri tespiti istenilen dönemden sonra 23.02.2001 tarihinde 506 Sayılı Yasa kapsamına alınmış ise de, işyerinin o dönemde kanun kapsamında bulunması zorunluluk olmayıp, gerçekten var olup olmadığı, kanun kapsamına alınacak nitelikte bulunup bulunmadığı önemlidir. Maliye, ticaret odası veya yerel idareler gibi kurumların kayıtlarından işyerinin varlığı saptanabiliyorsa, olumlu sonuca ulaşılmalıdır.” içtihadını benimsemiştir.

Davacı, 01.09.2005-22.03.2006 tarihleri arasında, … bünyesinde çalıştığını iddia ederek, tespit talebinde bulunmuştur.

Beşiktaş SGM yazı cevabında, davalı işyerinin 01.06.1987 tarihinde kanun kapsamına alındığının, halen faaliyetinin devam ettiğinin bildirildiği tespit edilmiştir.

Bu durumda, davacının tespitini istediği süreler açısından, davalı işyerinin kapsam açısından tespite engel bir durumunun olmadığı kanaatine ulaşılmıştır.

Fiili, Devamlı ve Gerçek Çalışma Olgusu Yönünden:

Hizmet tespitine yönelik davalarda çalışma iddiasının gerçeğe uygunluğu özel bir duyarlılıkla araştırılmalıdır. Bu anlamda çalışanın gerçek, fiili ve devamlı olup olmadığı hususunda dinlenecek tanıkların davacıyla aynı dönemde çalışan bordrolarda kayıtlı tanıklar veya komşu ve benzer işi yapan işyerlerinde çalışan kayıtlara geçmiş kişiler olması Yargıtay’ın yerleşik içtihatlarıdır.

Davacının, hak düşürücü süre ve kapsam açısından yapılan değerlendirme neticesinde, tespiti mümkün sürelerinin 01.09.2005-21.03.2006 tarihleri arasında olduğu tespit edilmiştir.

Kurum tarafından gönderilen ve davalı işveren vekili tarafından sunulan belgelerin incelenmesi neticesinde, dosyada dinlenen tanıkların bordro tanığı olup olmadıklarının tespitine yarar ve çalıştıkları dönemlerin tespitine yarar yeterli belgenin bulunmadığı tespit edilmiştir.

Dosyada dinlenen tanıklardan;

Davalı … tanığı …, kendisinin 2007 yılından beri bu işyerinde çalıştığını

Davacı tanığı …, davacılar … ve …’ü tanıdığını, hatırladığı kadarıyla 2006 yılının yaz aylarında … isimli şirkette çalışmaya başladığını…kendisinin 2006 yılının sonuna kadar sigortasız çalıştığını, 2007 yılında bir yıl sigortalı çalıştığını, 2008 yılı Aralık ayında askere gittiğini

Davacı tanığı …, davacı …’u ve davalı şirketleri tanıdığını, diğer davacı …’i şu anda hatırlayamadığını, 2004 yılı Eylül ayında … şirketinde çalışmaya başladığını ve 2009 yılı Şubat ayına kadar kesintisiz çalıştığını, 2004-2006 yılları arasında part-time ve sigortasız olarak çalıştığını, 2006-2009 yılları arasında sigortalı, kadrolu ve tam gün olarak çalıştığını, hatırladığı kadarıyla davacı …’de 2005 yılı Eylül ya da Ekim ayı gibi … şirketinde çalışmaya başladığını, ayrıldığında halen daha çalışmaya devam ettiğini, …’nin de başlangıçta sigortasız ve part-time olarak çalıştığını, ondan sonra onun da sigortasının yapıldığını beyan etmişlerdir.

Dosyaya sunulan banka hesap hareketlerinin incelenmesi neticesinde, davacıya 23.09.2005-31.03.2006 tarihlerinde “… Maaş Ödemesi”, “Hizmet Bedeli” açıklaması ile asgari ücretin altında ödeme yapıldığı tespit edilmiştir.

Sigortalılığın oluşması yönünden ilk koşul, taraflar arasında hizmet akdinin varlığına ilişkindir. Hizmet akdi BK’nın 313. maddesinde belirlendiği üzere iş sahibi ile işçi arasında yapılan belli veya belli olmayan bir süre için görülen iş karşılığı ücret ödenmesini gerektiren bir sözleşmedir. Bu sözleşmede ana unsur iş ve ücrettir. 506 sayılı Yasa açısından hizmet akdini sadece bu unsurlara bağlı olarak kabul etmek mümkün değildir. Zaman ve bağımlılık unsurları hizmet akdinin ana koşulları olmak üzere 506 sayılı Yasa’nın öngördüğü “hizmet sözleşmesi” bir veya birden fazla işveren ile çalıştırılan arasında oluşturulan, süreli veya süresiz belli bir zaman dilimi içerisinde, işveren emir ve gözetimi altında, iş görmeyi hüküm altına alan hukuksal ilişkidir. Sigortalılığın oluşumu yönünden ilk unsur iş görecek kişinin belli bir zaman dilimi içerisinde, hizmetini işverenin emrine hasretmesidir. Bu zaman dilimi günün tüm süresini kapsayabileceği gibi, günün veya haftanın belli saatlerine de hasredilebilir. Haftanın veya ayın belli gün ve saatlerinde dahi çalışma söz konusu olabilir. Önemli olan düzenli bir çalışma ilişkisinin varlığıdır. Düzenli çalışma ilişkisinin varlığı iş akdinin zaman unsurunu ortaya koyar. Çalışanın, hizmetini belli zaman dilimi içerisinde, işveren emrinde ve onun vereceği direktif doğrultusunda gerçekleştirilmesi, hizmet akdinin ikinci unsuru olan bağımlılık unsurunu oluşturur. Hizmetin fiilen verilmesi, her durumda zorunlu değildir. İşverenin emir ve gözetimi altında hazır beklemek durumunda dahi bağımlılık unsuru gerçekleşmiş sayılır. Öte yandan, işverence gösterilen işlerin, çalışan tarafından, işveren emir ve direktiflerine uygun olarak görülmesi gerekir. Belirtilen bu iki ana unsurun birlikte gerçekleşmesi durumunda 506 sayılı Yasa açısından hizmet akdinin, dolayısıyla sigortalılığın ilk koşulunun oluştuğu sonucuna varılır. Sigortalılığın ikinci koşulu 506 sayılı Yasa’nın 5. ve 8. maddelerinde öngörülen işin görüldüğü bir işyerinin bulunmasıdır. Bir işyerinin varlığının saptanamaması durumunda sigortalılığın gerçekleştiğinden söz edilemez. Üçüncü koşul eylemli çalışmanın varlığıdır. Yasal sigortalılıktan söz edebilmek için sigortalının işveren emir ve direktifleri altında, bilfiil, gösterilen işi yapması zorunludur. Çalışmanın, kimi durumlarda, görülen işin nitelik ve kapsamına göre devamın sürmesi mümkün olmayabilir. Sigortalının, işveren emir ve nezareti altında verilecek işi yapmaya hazır bir şekilde beklemesi dahi bu koşulun gerçekleşmesi için yeterlidir. Yasa’nın 3. maddesinde gösterilen istisnalardan bulunmama bir diğer koşuldur. Bir kimsenin sigortalı sayılabilmesi için Yasa’nın 2. maddesinde sayılan koşulları taşıması yetmez, ayrıca 3. maddede gösterilen kişilerden bulunmaması gerekir. Sigortalı sayılabilme yönünden gerek ücretin kendisi, gerekse ödenme biçim ve yöntemi zorunlu bulunmamaktadır. Parça başına ücret, götürü ücret, part-time çalışma karşılığı yapılan ödeme biçimleri sigortalılık koşullarını etkilemez. Sigortalılık statüsünün oluşumu için herhangi bir şekil koşulu öngörülmemiştir. Resmi veya yazılı bir sözleşme biçimi şart değildir. Asıl olan sigortalının çalışmaya başlama durumudur. Eylemli olarak gerçekleşen bu durum sonucu sigortalılık statüsü kendiliğinden oluşur.

Bu durumda, nihai değerlendirme ve takdiri Sayın Mahkemeye ait olmak üzere, dosyada dinlenen tanıkların, tespiti talep edilen dönemde bordrolu çalışmasının olmaması, bununla beraber, tanıkların bu dönemdeki çalışma olgusunun yarı zamanlı (part-time) olduğunu beyan etmeleri, davacıya bu dönemde ödenen ücretlerin dönem asgari ücretlerinin altında olması dikkate alındığında, davacının davalı … bünyesindeki 01.09.2005-21.03.2006 tarihleri arasındaki çalışmasının yarı zamanlı olduğu, ay içerisinde ne kadar gün çalışıldığına ilişkin bir iddia, beyan, talep veya delil olmaması sebebiyle fiili, devamlı ve kesintisiz çalışmanın ispatlanamadığı kanaatine ulaşılmıştır.

Bununla beraber, Sayın Mahkemenin, fiili, devamlı ve kesintisiz çalışmanın varlığının ispatlandığı sonucuna ulaşması durumunda ise, seçenekli hesaplama, sonuç kısmında Sayın Mahkemenin takdirine sunulacaktır.

Prime Esas Kazanç Miktarı:

Hizmet tespitine ilişkin davaların kamu düzenine ilişkin niteliği, vazgeçilmez ve devredilemez insan haklarından olan sosyal güvenlik hakkının yaşama geçirilmesine olanak sağlayan özelliği de gözetilerek, hak kaybı ve yersiz sigortalılık süresi edinmeyi önlemek açısından, gerektiğinde re’sen kanıt toplamak suretiyle, imzalı ücret tediye bordrolarının mevcut olup olmadığı ve bunların hukuksal geçerliliğe sahip belgeler olarak düzenlenip düzenlenmediğinin araştırılması, yeterli ve gerekli tüm soruşturma yapılarak uyuşmazlık hiçbir kuşku ve duraksamaya yer bırakmayacak biçimde çözümlenip; delillerin hep birlikte değerlendirilip takdir edilmesi gerekmektedir.

Yargıtay Hukuk Genel Kurulu, 20.10.2010 tarih, 2010/10-481 Esas, 2010/524 Karar sayılı kararı ile  “Davanın niteliği gereği, çalışma olgusunun her türlü delille ispatlanabilmesine karşılık ücretin ispatında bu denli bir serbestlik söz konusu değildir. Çalışma olgusunun her türlü delille kanıtlanması olanağı bulunmakla birlikte; Hukuk Genel Kurulu’nun 2005/21-409 E., 2005/413 K. sayılı kararında da belirtildiği üzere, Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu’nun 288. maddesindeki yazılı sınırları aşan ücret alma iddialarının yazılı delille kanıtlanması zorunluluğu bulunmaktadır. Ücret miktarı HUMK 288. maddesinde belirtilen sınırları aşıyorsa, tespiti gereken gerçek ücretin; hukuksal geçerliliğe haiz olarak düzenlenmiş bulunmaları kaydıyla, işçinin imzasının bulunduğu aylık ücreti gösteren para makbuzları, banka kayıtları, ticari defter kayıtları, ücret bordroları gibi belgelerle ispatı mümkündür. Yazılı delille ispat sınırın altında kalan miktar için tanık dinletilebilir. Tespiti istenen miktar sınırı aşıyor olsa bile varlığı iddia edilen çalışmanın öncesine ve sonrasına ait yazılı delil başlangıcı sayılabilecek belgeler bulunuyorsa tanık dinletilmesi mümkündür (HUMK m. 292). 506 sayılı Kanunun 78. maddesinde prime esas günlük kazançların alt ve üst sınırlarının ne olacağı gösterilmiştir.” İçtihadı benimsenmiştir.

Davacının davalı … bünyesindeki 01.09.2005-21.03.2006 tarihleri arasındaki çalışmasının tam zamanlı, fiili, devamlı ve kesintisiz olduğunun kabul edilmesi halinde, bu dönemde kuruma bildirilmesi gereken ücretin asgari ücret olabileceği kanaatine ulaşılmıştır.

Davacının 22.03.2006-04.02.2013 (talep) tarihleri arasındaki ücretinin tespitinde ise, dosya kapsamında banka hesap hareketlerinden başka delil bulunmaması sebebiyle, bu dönemde davacıya ödenen gerçek ücret ve bu ücretin brütü tespit edilecek, kuruma yapılan bildirim ile fark olması halinde, aradaki fark Sayın Mahkemenin takdirine sunulacaktır.

DÖNEM ÖDENEN NET ÜCRET ÖDENEN BRÜT ÜCRET KURUMA BİLDİRİLEN BRÜT ÜCRET AYLIK FARK GÜNLÜK FARK
Mart.2006 126,82 TL 177,39 TL 177,00 TL 0,39 TL 0,04 TL
Nisan.2006 500,00 TL 699,39 TL 531,00 TL 168,39 TL 5,61 TL
Mayıs.2006 500,00 TL 699,39 TL 531,00 TL 168,39 TL 5,61 TL
Haziran.2006 500,00 TL 699,39 TL 531,00 TL 168,39 TL 5,61 TL
Temmuz.2006 500,00 TL 699,39 TL 531,00 TL 168,39 TL 5,61 TL
Ağustos.2006 500,00 TL 699,39 TL 531,00 TL 168,39 TL 5,61 TL
Eylül.2006 600,00 TL 839,27 TL 531,00 TL 308,27 TL 10,28 TL
Ekim.2006 600,00 TL 839,27 TL 531,00 TL 308,27 TL 10,28 TL
Kasım.2006 600,00 TL 839,27 TL 531,00 TL 308,27 TL 10,28 TL
Aralık.2006 600,00 TL 839,27 TL 531,00 TL 308,27 TL 10,28 TL
Ocak.2007 660,00 TL 923,19 TL 562,50 TL 360,69 TL 12,02 TL
Şubat.2007 660,00 TL 923,19 TL 562,50 TL 360,69 TL 12,02 TL
Mart.2007 768,24 TL 1.074,60 TL 562,50 TL 512,10 TL 17,07 TL
Nisan.2007 768,24 TL 1.074,60 TL 562,50 TL 512,10 TL 17,07 TL
Mayıs.2007 768,24 TL 1.074,60 TL 562,50 TL 512,10 TL 17,07 TL
Haziran.2007 748,00 TL 1.046,29 TL 562,50 TL 483,79 TL 16,13 TL
Temmuz.2007 1.106,16 TL 1.547,27 TL 590,00 TL 957,27 TL 31,91 TL
Ağustos.2007 1.200,32 TL 1.678,98 TL 590,00 TL 1.088,98 TL 36,30 TL
Eylül.2007 110,52 TL 154,59 TL 590,00 TL -435,41 TL 0,00 TL
Ekim.2007 897,27 TL 1.255,08 TL 590,00 TL 665,08 TL 22,17 TL
Kasım.2007 660,00 TL 923,19 TL 590,00 TL 333,19 TL 11,11 TL
Aralık.2007 660,00 TL 923,19 TL 590,00 TL 333,19 TL 11,11 TL
Ocak.2008 720,00 TL 1.007,12 TL 649,00 TL 358,12 TL 11,94 TL
Şubat.2008 720,00 TL 1.007,12 TL 649,00 TL 358,12 TL 11,94 TL
Mart.2008 790,00 TL 1.105,03 TL 649,00 TL 456,03 TL 15,20 TL
Nisan.2008 720,00 TL 1.007,12 TL 649,00 TL 358,12 TL 11,94 TL
Mayıs.2008 790,00 TL 1.105,03 TL 649,00 TL 456,03 TL 15,20 TL
Haziran.2008 790,00 TL 1.105,03 TL 649,00 TL 456,03 TL 15,20 TL
Temmuz.2008 790,00 TL 1.105,03 TL 649,00 TL 456,03 TL 15,20 TL
Ağustos.2008 720,00 TL 1.007,12 TL 649,00 TL 358,12 TL 11,94 TL
Eylül.2008 790,00 TL 1.105,03 TL 649,00 TL 456,03 TL 15,20 TL
Ekim.2008 760,00 TL 1.063,07 TL 649,00 TL 414,07 TL 13,80 TL
Kasım.2008 790,00 TL 1.105,03 TL 649,00 TL 456,03 TL 15,20 TL
Aralık.2008 790,00 TL 1.105,03 TL 649,00 TL 456,03 TL 15,20 TL
Ocak.2009 840,00 TL 1.174,97 TL 700,00 TL 474,97 TL 15,83 TL
Şubat.2009 770,00 TL 1.077,06 TL 700,00 TL 377,06 TL 12,57 TL
Mart.2009 770,00 TL 1.077,06 TL 700,00 TL 377,06 TL 12,57 TL
Nisan.2009 770,00 TL 1.077,06 TL 700,00 TL 377,06 TL 12,57 TL
Mayıs.2009 850,00 TL 1.188,96 TL 700,00 TL 488,96 TL 16,30 TL
Haziran.2009 880,00 TL 1.230,92 TL 700,00 TL 530,92 TL 17,70 TL
Temmuz.2009 880,00 TL 1.230,92 TL 700,00 TL 530,92 TL 17,70 TL
Ağustos.2009 850,00 TL 1.188,96 TL 700,00 TL 488,96 TL 16,30 TL
Eylül.2009 850,00 TL 1.188,96 TL 700,00 TL 488,96 TL 16,30 TL
Ekim.2009 850,00 TL 1.188,96 TL 700,00 TL 488,96 TL 16,30 TL
Kasım.2009 850,00 TL 1.188,96 TL 700,00 TL 488,96 TL 16,30 TL
Aralık.2009 770,00 TL 1.077,06 TL 700,00 TL 377,06 TL 12,57 TL
Ocak.2010 850,00 TL 1.188,96 TL 770,00 TL 418,96 TL 13,97 TL
Şubat.2010 831,60 TL 1.163,22 TL 770,00 TL 393,22 TL 13,11 TL
Mart.2010 900,80 TL 1.260,02 TL 770,00 TL 490,02 TL 16,33 TL
Nisan.2010 800,80 TL 1.120,14 TL 770,00 TL 350,14 TL 11,67 TL
Mayıs.2010 900,80 TL 1.260,02 TL 770,00 TL 490,02 TL 16,33 TL
Haziran.2010 800,80 TL 1.120,14 TL 770,00 TL 350,14 TL 11,67 TL
Temmuz.2010 900,80 TL 1.260,02 TL 770,00 TL 490,02 TL 16,33 TL
Ağustos.2010 875,80 TL 1.225,05 TL 770,00 TL 455,05 TL 15,17 TL
Eylül.2010 900,80 TL 1.260,02 TL 770,00 TL 490,02 TL 16,33 TL
Ekim.2010 875,80 TL 1.225,05 TL 770,00 TL 455,05 TL 15,17 TL
Kasım.2010 800,00 TL 1.119,02 TL 770,00 TL 349,02 TL 11,63 TL
Aralık.2010 400,80 TL 560,63 TL 770,00 TL -209,37 TL 0,00 TL
Ocak.2011 900,80 TL 1.260,02 TL 816,20 TL 443,82 TL 14,79 TL
Şubat.2011 1.172,96 TL 1.640,71 TL 816,20 TL 824,51 TL 27,48 TL
Mart.2011 908,86 TL 1.271,29 TL 816,20 TL 455,09 TL 15,17 TL
Nisan.2011 908,86 TL 1.271,29 TL 816,20 TL 455,09 TL 15,17 TL
Mayıs.2011 1.038,84 TL 1.453,11 TL 816,20 TL 636,91 TL 21,23 TL
Haziran.2011 948,85 TL 1.327,23 TL 816,20 TL 511,03 TL 17,03 TL
Temmuz.2011 873,85 TL 1.222,32 TL 847,00 TL 375,32 TL 12,51 TL
Ağustos.2011 1.041,75 TL 1.457,18 TL 847,00 TL 610,18 TL 20,34 TL
Eylül.2011 882,80 TL 1.234,84 TL 847,00 TL 387,84 TL 12,93 TL
Ekim.2011 982,80 TL 1.374,72 TL 847,00 TL 527,72 TL 17,59 TL
Kasım.2011 882,80 TL 1.234,84 TL 847,00 TL 387,84 TL 12,93 TL
Aralık.2011 982,80 TL 1.374,72 TL 847,00 TL 527,72 TL 17,59 TL
Ocak.2012 936,80 TL 1.310,37 TL 886,50 TL 423,87 TL 14,13 TL
Şubat.2012 962,26 TL 1.345,99 TL 886,50 TL 459,49 TL 15,32 TL
Mart.2012 1.092,53 TL 1.528,21 TL 886,50 TL 641,71 TL 21,39 TL
Nisan.2012 1.072,53 TL 1.500,23 TL 886,50 TL 613,73 TL 20,46 TL
Mayıs.2012 1.226,53 TL 1.715,64 TL 886,50 TL 829,14 TL 27,64 TL
Haziran.2012 1.022,53 TL 1.430,29 TL 886,50 TL 543,79 TL 18,13 TL
Temmuz.2012 1.123,31 TL 1.571,26 TL 940,50 TL 630,76 TL 21,03 TL
Ağustos.2012 1.340,89 TL 1.875,61 TL 940,50 TL 935,11 TL 31,17 TL
Eylül.2012 890,89 TL 1.246,16 TL 940,50 TL 305,66 TL 10,19 TL
Ekim.2012 1.065,89 TL 1.490,94 TL 940,50 TL 550,44 TL 18,35 TL
Kasım.2012 1.090,89 TL 1.525,91 TL 940,50 TL 585,41 TL 19,51 TL
Aralık.2012 965,89 TL 1.351,07 TL 940,50 TL 410,57 TL 13,69 TL
Ocak.2013 1.099,70 TL 1.538,24 TL 978,60 TL 559,64 TL 18,65 TL
Şubat.2013 0,00 TL 0,00 TL 130,48 TL -130,48 TL 0,00 TL
  • SONUÇ

Tüm delillerin takdiri ve hukuksal değerlendirilmesi Sayın Mahkemeye ait olmak üzere,

  • Davacının davalı … bünyesindeki 01.09.2005-21.03.2006 tarihleri arasındaki fiili, devamlı ve kesintisiz çalışmanın ispatlanamadığına, Sayın Mahkemenin fiili, devamlı ve kesintisiz çalışmanın varlığının ispatlandığı sonucuna ulaşması durumunda ise, kuruma bildirimi yapılması gerekli sigorta primine esas kazanç tutarları ile eksik yatırılan ve tamamlatılmasına karar verilmesi talep edilen fark kazanç tutarlarının;
DÖNEM   GÜN   HESAPLANAN GÜNLÜK BRÜT ÜCRET BİLDİRİLEN GÜNLÜK BRÜT ÜCRET FARK GÜNLÜK BRÜT ÜCRET  
01.09.2005-31.12.2005 arası 120 gün 16,29 TL 0,00 TL 16,29 TL fark brüt ücret
01.01.2006-21.03.2006 arası 80 gün 17,70 TL 0,00 TL 17,70 TL fark brüt ücret

olabileceğine,

  • Davacının davalı … bünyesindeki 22.03.2006-31.07.2009 tarihleri arasındaki kuruma bildirimi yapılması gerekli sigorta primine esas kazanç tutarları ile eksik yatırılan ve tamamlatılmasına karar verilmesi talep edilen fark kazanç tutarlarının;
DÖNEM   GÜN   FARK AYLIK BRÜT ÜCRET FARK GÜNLÜK BRÜT ÜCRET  
Mart.2006 arası 10 gün 0,39 TL 0,04 TL fark brüt ücret
Nisan.2006 arası 30 gün 168,39 TL 5,61 TL fark brüt ücret
Mayıs.2006 arası 30 gün 168,39 TL 5,61 TL fark brüt ücret
Haziran.2006 arası 30 gün 168,39 TL 5,61 TL fark brüt ücret
Temmuz.2006 arası 30 gün 168,39 TL 5,61 TL fark brüt ücret
Ağustos.2006 arası 30 gün 168,39 TL 5,61 TL fark brüt ücret
Eylül.2006 arası 30 gün 308,27 TL 10,28 TL fark brüt ücret
Ekim.2006 arası 30 gün 308,27 TL 10,28 TL fark brüt ücret
Kasım.2006 arası 30 gün 308,27 TL 10,28 TL fark brüt ücret
Aralık.2006 arası 30 gün 308,27 TL 10,28 TL fark brüt ücret
Ocak.2007 arası 30 gün 360,69 TL 12,02 TL fark brüt ücret
Şubat.2007 arası 30 gün 360,69 TL 12,02 TL fark brüt ücret
Mart.2007 arası 30 gün 512,10 TL 17,07 TL fark brüt ücret
Nisan.2007 arası 30 gün 512,10 TL 17,07 TL fark brüt ücret
Mayıs.2007 arası 30 gün 512,10 TL 17,07 TL fark brüt ücret
Haziran.2007 arası 30 gün 483,79 TL 16,13 TL fark brüt ücret
Temmuz.2007 arası 30 gün 957,27 TL 31,91 TL fark brüt ücret
Ağustos.2007 arası 30 gün 1.088,98 TL 36,30 TL fark brüt ücret
Ekim.2007 arası 30 gün 665,08 TL 22,17 TL fark brüt ücret
Kasım.2007 arası 30 gün 333,19 TL 11,11 TL fark brüt ücret
Aralık.2007 arası 30 gün 333,19 TL 11,11 TL fark brüt ücret
Ocak.2008 arası 30 gün 358,12 TL 11,94 TL fark brüt ücret
Şubat.2008 arası 30 gün 358,12 TL 11,94 TL fark brüt ücret
Mart.2008 arası 30 gün 456,03 TL 15,20 TL fark brüt ücret
Nisan.2008 arası 30 gün 358,12 TL 11,94 TL fark brüt ücret
Mayıs.2008 arası 30 gün 456,03 TL 15,20 TL fark brüt ücret
Haziran.2008 arası 30 gün 456,03 TL 15,20 TL fark brüt ücret
Temmuz.2008 arası 30 gün 456,03 TL 15,20 TL fark brüt ücret
Ağustos.2008 arası 30 gün 358,12 TL 11,94 TL fark brüt ücret
Eylül.2008 arası 30 gün 456,03 TL 15,20 TL fark brüt ücret
Ekim.2008 arası 30 gün 414,07 TL 13,80 TL fark brüt ücret
Kasım.2008 arası 30 gün 456,03 TL 15,20 TL fark brüt ücret
Aralık.2008 arası 30 gün 456,03 TL 15,20 TL fark brüt ücret
Ocak.2009 arası 30 gün 474,97 TL 15,83 TL fark brüt ücret
Şubat.2009 arası 30 gün 377,06 TL 12,57 TL fark brüt ücret
Mart.2009 arası 30 gün 377,06 TL 12,57 TL fark brüt ücret
Nisan.2009 arası 30 gün 377,06 TL 12,57 TL fark brüt ücret
Mayıs.2009 arası 30 gün 488,96 TL 16,30 TL fark brüt ücret
Haziran.2009 arası 30 gün 530,92 TL 17,70 TL fark brüt ücret
Temmuz.2009 arası 30 gün 530,92 TL 17,70 TL fark brüt ücret

olabileceğine,

  • Davacının davalı … bünyesindeki 01.08.2009-04.02.2013 tarihleri arasındaki kuruma bildirimi yapılması gerekli sigorta primine esas kazanç tutarları ile eksik yatırılan ve tamamlatılmasına karar verilmesi talep edilen fark kazanç tutarlarının;
DÖNEM   GÜN   FARK AYLIK BRÜT ÜCRET FARK GÜNLÜK BRÜT ÜCRET  
Ağustos.2009 arası 30 gün 488,96 TL 16,30 TL fark brüt ücret
Eylül.2009 arası 30 gün 488,96 TL 16,30 TL fark brüt ücret
Ekim.2009 arası 30 gün 488,96 TL 16,30 TL fark brüt ücret
Kasım.2009 arası 30 gün 488,96 TL 16,30 TL fark brüt ücret
Aralık.2009 arası 30 gün 377,06 TL 12,57 TL fark brüt ücret
Ocak.2010 arası 30 gün 418,96 TL 13,97 TL fark brüt ücret
Şubat.2010 arası 30 gün 393,22 TL 13,11 TL fark brüt ücret
Mart.2010 arası 30 gün 490,02 TL 16,33 TL fark brüt ücret
Nisan.2010 arası 30 gün 350,14 TL 11,67 TL fark brüt ücret
Mayıs.2010 arası 30 gün 490,02 TL 16,33 TL fark brüt ücret
Haziran.2010 arası 30 gün 350,14 TL 11,67 TL fark brüt ücret
Temmuz.2010 arası 30 gün 490,02 TL 16,33 TL fark brüt ücret
Ağustos.2010 arası 30 gün 455,05 TL 15,17 TL fark brüt ücret
Eylül.2010 arası 30 gün 490,02 TL 16,33 TL fark brüt ücret
Ekim.2010 arası 30 gün 455,05 TL 15,17 TL fark brüt ücret
Kasım.2010 arası 30 gün 349,02 TL 11,63 TL fark brüt ücret
Ocak.2011 arası 30 gün 443,82 TL 14,79 TL fark brüt ücret
Şubat.2011 arası 30 gün 824,51 TL 27,48 TL fark brüt ücret
Mart.2011 arası 30 gün 455,09 TL 15,17 TL fark brüt ücret
Nisan.2011 arası 30 gün 455,09 TL 15,17 TL fark brüt ücret
Mayıs.2011 arası 30 gün 636,91 TL 21,23 TL fark brüt ücret
Haziran.2011 arası 30 gün 511,03 TL 17,03 TL fark brüt ücret
Temmuz.2011 arası 30 gün 375,32 TL 12,51 TL fark brüt ücret
Ağustos.2011 arası 30 gün 610,18 TL 20,34 TL fark brüt ücret
Eylül.2011 arası 30 gün 387,84 TL 12,93 TL fark brüt ücret
Ekim.2011 arası 30 gün 527,72 TL 17,59 TL fark brüt ücret
Kasım.2011 arası 30 gün 387,84 TL 12,93 TL fark brüt ücret
Aralık.2011 arası 30 gün 527,72 TL 17,59 TL fark brüt ücret
Ocak.2012 arası 30 gün 423,87 TL 14,13 TL fark brüt ücret
Şubat.2012 arası 30 gün 459,49 TL 15,32 TL fark brüt ücret
Mart.2012 arası 30 gün 641,71 TL 21,39 TL fark brüt ücret
Nisan.2012 arası 30 gün 613,73 TL 20,46 TL fark brüt ücret
Mayıs.2012 arası 30 gün 829,14 TL 27,64 TL fark brüt ücret
Haziran.2012 arası 30 gün 543,79 TL 18,13 TL fark brüt ücret
Temmuz.2012 arası 30 gün 630,76 TL 21,03 TL fark brüt ücret
Ağustos.2012 arası 30 gün 935,11 TL 31,17 TL fark brüt ücret
Eylül.2012 arası 30 gün 305,66 TL 10,19 TL fark brüt ücret
Ekim.2012 arası 30 gün 550,44 TL 18,35 TL fark brüt ücret
Kasım.2012 arası 30 gün 585,41 TL 19,51 TL fark brüt ücret
Aralık.2012 arası 30 gün 410,57 TL 13,69 TL fark brüt ücret
Ocak.2013 arası 30 gün 559,64 TL 18,65 TL fark brüt ücret

olabileceğine dair görüş ve kanaatimi içeren raporumu Sayın Mahkemeye saygıyla sunarım.28.12.2017

Hesap Bilirkişisi

Gökmen Ergür