İSTANBUL … İŞ MAHKEMESİ SAYIN HÂKİMLİĞİNE BİLİRKİŞİ RAPORU
ESAS NO : 20../…
DAVACI : …..
VEKİLİ : Av. ……
DAVALILAR : 1. ………………..
VEKİLİ : Av. ………….
- ………………
- ……………..
VEKİLİ : Av. ……………
KONU : Davacı iddia ve davalı savunmaları, toplanan deliller ve dosya içeriği incelenerek, 16.01.2017 tarihli ara karar uyarınca hazırlanan bilirkişi raporudur.
- İDDİA VE TALEP
Davacı vekili, 06.05.2016 tarihli dava dilekçesi ile özetle; davacının 28.08.2012 tarihinden iş akdinin 4857 sayılı Yasanın 24. Maddesi gereğince haklı nedenlerle sona erdirildiği 24.03.2016 tarihine kadar davalılar bünyesinde aralıksız olarak supervisor (bölge temsilcisi) sıfatıyla istihdam edildiğini, davacının aldığı son ücretin net 1.500 TL olduğunu, ayrıca davacıya aylık 350 TL yemek ücreti ödendiğini ve araç tahsis edildiğini, davacının davalı işveren bünyesinde rıza ve muvafakati alınmaksızın iş ve çalışma koşullarında esaslı değişiklik yapılarak pozisyonunun satış destek elemanı konumuna indirilmesi, davacının haftanın 6 günü 08.30-18.00/18.30 saatleri arasında aralıksız çalışmasına rağmen fazla çalışma ücreti alacaklarının ödenmemesi sebebiyle davacının iş akdi davacı tarafından haklı nedenle sonlandırıldığını, davacının davalı işyerinde haftanın 6 günü 08.30-18.00/18.30 saatleri arasında çalıştığını iddia ederek 4.000 TL kıdem tazminatı, 4.000 TL fazla çalışma ücreti alacağının, ………………… açısından kendi dönemine ilişkin kıdem tazminatı ve fazla çalışma ücreti ile, diğerleri açısından tüm çalışma dönemi açısında birlikte tahsilini istemiştir.
- SAVUNMA VE CEVAP
Davalı ………….. vekili, 14.06.2016 tarihli cevap dilekçesi ile özetle; davalı …………….. ile davacı arasında hizmet sözleşmesi bulunmadığını, davacının davalı şirkete ait işyerlerinde çalışmadığını iddia ederek davanın reddini istemiştir.
Davalı ……………… vekili, 13.06.2016 tarihli cevap dilekçesi ile özetle; davacının alacaklarının zamanaşımına uğradığını, davacının davalı işyerinde belirli süreli iş sözleşmesi ile 01.07.2014-31.12.2015 tarihleri arasında çalıştığını, davacının son ücretinin agi dahil aylık net 1.275,11 TL olduğunu, davacının satış destek ve tanzim teşhir elemanı olarak çalıştığını, davacının iş sözleşmesinin davacının kabulü ile diğer davalı …………………….’ne devri nedeniyle sona erdiğini, davacının davalı şirkette fazla mesai ile çalışmasının söz konusu olmadığını, davacının 270 saate kadar fazla çalışmasının esas ücretine dahil olduğunu iddia ederek davanın reddini istemiştir.
- TESPİT OLUNAN HUSUSLAR
Celp ve ibraz olunan belgeler
- Dava dilekçesi ekinde, fesih bildiriminin, e-posta yazışmalarının sunulduğu,
- Davalı ………………. cevap dilekçesi ekinde, bir kısmı imzalı ücret bordrolarının, işe giriş ve çıkış bildirgelerinin, belirli süreli iş sözleşmesinin sunulduğu,
- Yapı Kredi Bankası yazı cevabında, davacının hesap hareketlerinin gönderildiği,
- ………………………. dilekçesi ekinde, ihtarname suretlerinin, özlük dosyasının sunulduğu,
- Beyoğlu, Osmangazi, Kadıköy, Şişli SGM yazı cevabında, hizmet dökümünün, işe giriş çıkış bildirgelerinin, işyeri tescil bilgilerinin gönderildiği,
- Türkiye Genel Hizmetler İşçileri Sendikası yazı cevabında, sendikanın belediyelerde bağıtladığı toplu sözleşmelerde üyelerinin ortalama olarak 2016 yılında 3.150,00 TL aylık ücret aldığının bildirildiği,
- ING Bank yazı cevabında, davacının hesap hareketlerinin gönderildiği tespit edilmiştir.
Tanık Beyanları
- Davacı tanığı ………….., 01.08.2016 tarihli duruşmada; “davalı şirketlerden ……………..’de 20 yıl süre ile çalıştığını, zincir mağazalar satış müdürü olarak çalıştığını, işyerinden 31.12.2015 tarihinde ayrıldığını, davacının 3,5 yıl süre ile birlikte çalıştığını, davacının süpervisor olarak sipariş alan ve müşteri diyaloglarını sağlayan bir görev yaptığını, işinde çok başarılı olduğunu, şirketten ayrıldıktan sonra davacıyı daha alt görevlere verdiklerini, bunun üzerine davacının da dayanamayıp işten ayrılmış diye duyduğunu, çalışma saatlerinin 08.00 ile 17.00-18.00 arasında olduğunu, işinin muhteviyatına göre iş çıkış saatinin değişebildiğini, açık alan çalışması olduğu için sabahları da bazen 09.00 ya da 09.30’da işe başlanabildiğini, ancak çalışmanın mutlaka en az 8 saat üzerine yapıldığını, ancak iş durumuna göre nadiren de olsa 8 saati aşan çalışma yapıldığının olduğunu, cumartesi günleri saat 14.00’a kadar düzenli olarak çalışma olduğunu, ancak iş durumuna göre bu saati aşan bir çalışma yapılmış ise karşılığında ücretlerini aldığını, bazen resmi bayram tatillerinde ve bazen de hafta sonları Pazar günleri çalışma yapıldığını, ancak bu şekilde çalışmanın senede beş-altı kez olabilen durum olduğunu, eğer Pazar günü tam gün çalıştırılmış ise bunun karşılığında hafta arası bir gün izin kullanıldığını, izin kullanma haricinde fazla çalışılan süreler için ücretlerinin ödendiğini, dini bayramlarda çalışma olmadığını, nadiren ihtiyaç duyulmuş ise bayramın son günü gibi çalışma yapıldığını, bu şekilde çalışma olmuş ise ücretlerini aldığını, ancak son üç yıl içerisinde mümkün olduğunda dini bayramlarda çalıştırmadıklarını, davacının belki de 1-2 kez bu şekilde çalışmış olabileceğini, öğlen iş durumuna göre yarım saat ya da bir saat yemek molası verildiğini, bazen müşteriyi yemeğe götürüp yemekte daha uzun süreli kalabildiklerini, davacının en son 1.500-1.600 TL civarında maaş aldığını hatırladığını, aylık 250-300 TL civarında yemek ücreti verildiğini, bu rakamdan tam olarak emin olmadığını, davacıya işi gereği araç tahsis edildiği için ayrıca yol ücreti verilmediğini, iş yerinden telefon da verildiğini, maaşların bordro ile verildiği için her şeyin kayıtlarda mevcut olduğunu, elden ödeme yapılmadığını, davacının supervisor olarak çalışmasının kayıtlarda bu şekilde geçip geçmediğini hatırlamadığını, ancak kendisinin davacının amiri olduğunu ve davacının görev tanımını bu şekilde yaptığını, zaten bu görevi sebebiyle davacıya araç tahsis edildiğini, telefon verildiğini ve ücretinin de ona göre belirlendiğini” beyan etmiştir.
- Davacı tanığı ……….., 01.08.2016 tarihli duruşmada; “şu anda ………….’nde çalıştığını, davalı şirketler gurubunda 11 yıldır çalıştığını, supervisörlük yaptığını, amiri ………… görevden ayrıldıktan sonra daha alt unvanı olan mobil ekip görevine düşürdüklerini, davacı ile tanıştığını, kendisinin süpervisör olarak Bursa bölgesinde 10 yıl çalıştığını, davacının ise aynı görevde İstanbul bölgesinde çalıştığını, satış pazarlama müdürü olan …………… görevden ayrıldıktan sonra yeni yönetim gelince alt görevler verildiğini, davacıya da aynı gün alt görev verdiklerini, davacının bu sebeple işten ayrıldığını, davacının ne kadar ücret aldığını bilmediğini, ancak aynı görevi yaptığı için aynı aldığını sandığını, kendisinin süpervisör olarak çalıştığı dönemde aylık 1.550 TL maaş aldığını, ayrıca aylık 360 TL yemek ücreti aldığını, şirket araç tahsis ettiği için ayrıca servis hizmetine gerek olmadığını, şirketin telefon da tahsisi de yaptığını, yapılan ödemelerin tamamen kayıtlı olarak yapıldığını, elden ödeme olmadığını, çalışma saatlerinin iş durumuna göre değiştiğini, en az 8 saat çalışma mutlaka yapıldığını, ancak iş durumuna göre 8 saatten daha fazla çalışma yapıldığını, fazla çalışma ücreti ödenmediğini, ancak fazla çalıştıkları saatleri amire bildirip belli aralıklarla bunun karşılığında izin kullandıklarını, cumartesi günleri saat 14.00’a kadar çalışma olduğunu, Pazar günleri çalışma olmadığını, ancak özel organizasyonlar olduğunda malzeme teminini yaptıkları için Pazar günleri çalışma yaptıklarını, biraz önce söylediği gibi bu tür çalışmanın karşılığında başka bir gün izin kullandıklarını, dini bayram genel tatillerde çalışma olmadığını, ancak özel bir iş çıktığında çalıştıklarını, ancak bunun pek fazla gerçekleşmediğini, senede 3 günü geçmeyeceğini” beyan etmiştir.
- Davalı ………………., 16.01.2017 tarihli duruşmada; “2014 temmuz ayından 2015 aralık ayına kadar davacı ile çalıştıklarını, davacının satış destek ve tanzim teşhir personeli olduğunu, kendisinin satış destek ekipleri yöneticisi olduğunu, davacının ne kadar maaş aldığını hatırlamadığını, bütün maaşların bankadan ödendiğini, saat 09.00-18.00 arası çalıştığını, 1 saat yemek, yarım saat çay molası olduğunu, Pazar tatil, cumartesi günleri de öğlene kadar çalışma olduğunu, davacının bildirilen bir fazla mesaisinin olmadığını, dini ve milli bayramlarda çalışmadığını, davacının başka bir ajans ile anlaştığından dolayı … şirketinde çalışmaya devam ettiğini, ilk etapta ………..’ta çalıştığını, daha sonra ………….’a geçtiğini, ……….’ta verdiği hizmeti ……. şirketinde vermeye devam ettiğini, ofiste çalıştıklarını, davacının sahada çalıştığını, 18.00’a kadar çalıştıklarını, ancak davacının sahada ne kadar çalıştığını bilmediğini” beyan etmiştir.
- HİZMET SÜRESİ VE ŞEKLİ
Davacı vekili, davacının 28.08.2012 tarihinden iş akdinin 4857 sayılı Yasanın 24. Maddesi gereğince haklı nedenlerle sona erdirildiği 24.03.2016 tarihine kadar davalılar bünyesinde aralıksız olarak supervisor (bölge temsilcisi) sıfatıyla istihdam edildiğini iddia etmiştir.
Davalı …………. vekili, davalı ………….. ile davacı arasında hizmet sözleşmesi bulunmadığını, davacının davalı şirkete ait işyerlerinde çalışmadığını iddia etmiştir.
Davalı …………… vekili, davacının davalı işyerinde belirli süreli iş sözleşmesi ile 01.07.2014-31.12.2015 tarihleri arasında çalıştığını iddia etmiştir.
SGK Hizmet Dökümünün incelenmesinde, davacının iddia edilen dönemde çalıştığı işyerleri aşağıdaki gibi tespit edilmiştir.
| İşe Giriş | İşten Çıkış | İşyeri No | İşveren Unvanı |
| 28.08.2012 | 30.06.2014 | ———- | ———- |
| 01.07.2014 | 31.12.2015 | ———- | ———- |
| 01.01.2016 | 24.03.2016 | ———- | ———- |
Bu hususta dinlenen tanıklardan;
Davacı tanığı…………, davalı şirketlerden …………..’de 20 yıl süre ile çalıştığını, zincir mağazalar satış müdürü olarak çalıştığını, işyerinden 31.12.2015 tarihinde ayrıldığını, davacının 3,5 yıl süre ile birlikte çalıştığını, davacının süpervisor olarak sipariş alan ve müşteri diyaloglarını sağlayan bir görev yaptığını, işinde çok başarılı olduğunu
Davacı tanığı …………, şu anda ………….’nde çalıştığını, davalı şirketler gurubunda 11 yıldır çalıştığını, supervisörlük yaptığını, amiri ………….. görevden ayrıldıktan sonra daha alt unvanı olan mobil ekip görevine düşürdüklerini, davacı ile tanıştığını, kendisinin süpervisör olarak Bursa bölgesinde 10 yıl çalıştığını, davacının ise aynı görevde İstanbul bölgesinde çalıştığını, satış pazarlama müdürü olan ……….. görevden ayrıldıktan sonra yeni yönetim gelince alt görevler verildiğini
Davalı ………. tanığı ………………, 2014 temmuz ayından 2015 aralık ayına kadar davacı ile çalıştıklarını, davacının satış destek ve tanzim teşhir personeli olduğunu, kendisinin satış destek ekipleri yöneticisi olduğunu..davacının başka bir ajans ile anlaştığından dolayı …. şirketinde çalışmaya devam ettiğini, ilk etapta ……..’ta çalıştığını, daha sonra ……………’a geçtiğini, …………..’ta verdiği hizmeti ………….. şirketinde vermeye devam ettiğini beyan etmişlerdir.
Bu durumda, davacının hizmet süresinin, 28.08.2012-24.03.2016 tarihleri arasında 3 yıl 6 ay 29 gün olduğu kanaatine ulaşılmıştır.
İşyeri devri yönünden:
İşyeri devrinin esasları ve sonuçları 4857 sayılı İş Kanununun 6. maddesinde düzenlenmiştir. Sözü edilen hükümde, işyerinin veya bir bölümünün devrinde devir tarihinde mevcut olan iş sözleşmelerinin bütün hak ve borçlarıyla devralan işverene geçeceği öngörülmüştür. Devir tarihinden önce doğmuş ve devir tarihinde ödenmesi gereken borçlarda ise, devreden işverenle devralan işverenin birlikte sorumlu olduğu aynı yasanın 3. fıkrasında açıklanmış ve devreden işverenin sorumluluğunun devir tarihinden itibaren iki yıl süreyle sınırlı olduğu hükme bağlanmıştır. 4857 sayılı İş Kanununun 120. maddesi hükmüne göre 1475 Sayılı Kanunun 14. maddesi halen yürürlükte olduğundan, kıdem tazminatına hak kazanma ve hesap yöntemi bakımından işyeri devirlerinde belirtilen hüküm uygulanmalıdır. Anılan hükme göre, işyerlerinin devir veya intikali yahut herhangi bir suretle bir işverenden başka bir işverene geçmesi veya başka bir yere nakli halinde işçinin kıdemi, işyeri veya işyerlerindeki hizmet akitleri sürelerinin toplamı üzerinden hesaplanmalıdır. Bununla birlikte, işyerini devreden işverenlerin bu sorumlulukları, işçiyi çalıştırdıkları sürelerle ve devir esnasındaki işçinin aldığı ücret seviyesiyle sınırlıdır. … İşyeri devri halinde kıdem tazminatı bakımından devreden işveren kendi dönemi ve devir tarihindeki son ücreti ile sınırlı olmak üzere sorumludur. 1475 Sayılı Kanunun 14/2. maddesinde devreden işverenin sorumluluğu bakımından bir süre öngörülmediğinden, 4857 sayılı İş Kanununun 6. maddesinde sözü edilen devreden işveren için 2 yıllık süre sınırlaması, kıdem tazminatı bakımından söz konusu olmaz. O halde kıdem tazminatı işyeri devri öncesi ve sonrasında geçen sürenin tamamı için hesaplanmalı, ancak devreden işveren veya işverenler bakımından kendi dönemleri ve devir tarihindeki ücret ile sınırlı sorumluluk belirlenmelidir. Feshe bağlı diğer haklar olan ihbar tazminatı ve kullanılmayan izin ücretlerinden sorumluluk ise son işverene ait olmakla devreden işverenin bu işçilik alacaklarından sorumluluğu bulunmamaktadır. Devralan işveren ihbar tazminatı ile kullandırılmayan izin ücretlerinden tek başına sorumludur. İşyerinin devredildiği tarihe kadar doğmuş bulunan ücret, fazla çalışma, hafta tatili çalışması, bayram ve genel tatil ücretlerinden 4857 sayılı İş Kanununun 6. maddesi uyarınca devreden işveren ile devralan işveren müştereken müteselsilen sorumlu olup, devreden açısından bu süre devir tarihinden itibaren iki yıl süreyle sınırlıdır. Devir tarihinden sonraki çalışmalar sebebiyle doğan sözü edilen işçilik alacakları sebebiyle devreden işverenin sorumluluğunun olmadığı açıktır. Bu bakımdan devirden sonraya ait ücret, fazla çalışma, hafta tatili çalışması, bayram ve genel tatil ücreti gibi işçilik alacaklarından devralan işveren tek başına sorumludur. (Yargıtay Hukuk Genel Kurulu, 07.12.2011 gün, 2011/9-589 Esas 2011/740 Karar sayılı kararı)
Dosya kapsamı ve SGK kayıtlarından, davacının iş sözleşmesinin 01.07.2014 tarihinde davalı …………………. tarafından, dava dışı …………………’nden devir alındığı, yine davacının iş sözleşmesinin ………………… tarafından davalı ……………………….’nden devir alındığı tespit edildiğinden, davacının alacak taleplerinden, devralan işveren olarak (devir tarihi ile dava tarihi arasında 2 yıllık yasal sürenin geçmemiş olması sebebiyle) davalı ……………………..’nin 28.08.2012-31.12.2015 tarihleri arasındaki süre (3 yıl 4 ay 5 gün) ile sınırlı olmak üzere, davalı …………………………’nin 28.08.2012-24.03.2016 tarihleri arasındaki süre ile sorumlu olacakları kanaatine ulaşılmıştır.
Asıl işveren alt işveren yönünden:
Bir işverenden, işyerinde yürüttüğü mal veya hizmet üretimine ilişkin yardımcı işlerinde veya asıl işin bir bölümünde işletmenin ve işin gereği ile teknolojik nedenlerle uzmanlık gerektiren işlerde iş alan ve bu iş için görevlendirdiği işçilerini sadece bu işyerinde aldığı işte çalıştıran diğer işveren ile iş aldığı işveren arasında kurulan ilişkiye asıl işveren-alt işveren ilişkisi denir. Bu ilişkide asıl işveren, alt işverenin işçilerine karşı o işyeri ile ilgili olarak bu Kanundan, iş sözleşmesinden veya alt işverenin taraf olduğu toplu iş sözleşmesinden doğan yükümlülüklerinden alt işveren ile birlikte sorumludur. (4857 sayılı İş Kanunu madde 2/6)
4857 sayılı İş Kanunu’nun 2/6 maddesi uyarınca, “Bir işverenden, işyerinde yürüttüğü mal veya hizmet üretimine ilişkin yardımcı işlerinde veya asıl işin bir bölümünde işletmenin ve işin gereği ile teknolojik nedenlerle uzmanlık gerektiren işlerde iş alan ve bu iş için görevlendirdiği işçilerini sadece bu işyerinde aldığı işte çalıştıran diğer işveren ile iş aldığı işveren arasında kurulan ilişkiye asıl işveren-alt işveren ilişkisi denir. Bu ilişkide asıl işveren, alt işverenin işçilerine karşı o işyeri ile ilgili olarak bu Kanundan, iş sözleşmesinden veya alt işverenin taraf olduğu toplu iş sözleşmesinden doğan yükümlülüklerinden alt işveren ile birlikte sorumludur.” Bu maddeye göre, “bir işverenden, işyerinde yürütülen mal veya hizmet üretimine ilişkin yardımcı işlerde veya asıl işin bir bölümünde işletmenin ve işin gereği ile teknolojik nedenlerle uzmanlık gerektiren işlerde iş alan, bu iş için görevlendirdiği işçilerini sadece bu işyerinde aldığı işte çalıştıran gerçek veya tüzel kişiyi yahut tüzel kişiliği olmayan kurum ve kuruluşlar alt işveren olarak belirtilmektedir. Alt işverene verilen iş, işyerinde mal veya hizmet üretiminin yardımcı işlerinden olmalıdır. Asıl işin bölünerek alt işverene verilmesi durumunda ise, verilen iş işletmenin ve işin gereği ile teknolojik nedenlerle uzmanlık gerektiren bir iş olmalıdır. Alt işveren, üstlendiği iş için görevlendirdiği işçilerini sadece o işyerinde aldığı işte çalıştırmalıdır. İşçiler sadece asıl işverene ait işyerinde değil de, farklı işverenlere ait çeşitli işyerlerinde çalışıyorlarsa, asıl işveren-alt işveren ilişkisinden söz edilemez. Alt işverene verilen iş, işyerinde yürütülen mal veya hizmet üretimine ilişkin bir iş olmalı, asıl işe bağımlı ve asıl iş sürdüğü müddetçe devam eden bir iş olmalıdır. Alt işveren işçisi, alt işveren tarafından alt işverenin aldığı işten dolayı bu süre zarfında sadece bu işte çalışmış ve alt ve asıl işveren arasındaki ilişki sona erdiğinde veya asıl işveren alt işveren ilişkisi devam ederken iş ilişkisi sonlanmış ise, işçinin feshe bağlı alacakları dâhil tüm işçilik alacaklarından asıl işveren, alt işverenle birlikte sorumludur, işçi asıl işveren ilişkisi başlamadan önce de alt işveren işçisi olarak, alt işverenin kendi işinde veya alt işverenin üstlendiği farklı bir asıl işverende çalışmış ve işçinin iş sözleşmesi sonra kurulan asıl alt işveren ilişkisi sırasında veya bitiminde sonlanmış ise, alt işveren tüm süre üzerinden işçilik alacaklardan sorumlu iken, asıl işveren sadece kendi dönemindeki süre ve ücret üzerinden alt işverenle birlikte sorumludur. (Yargıtay 9. Hukuk Dairesi 25.01.2010 tarih, 2009/32292 Esas, 2010/1149 Karar sayılı kararı)
Bu durumda, davacının hizmet süresi boyunca davalı asıl işveren ………………… işyerinde çalıştığı tespit edildiğinden, davaya konu alacak taleplerinden …………………………’nin asıl işveren olarak diğer davalılarla birlikte sorumlu olacağı kanaatine ulaşılmıştır.
- ÜCRET
Davacı vekili, davacının aldığı son ücretin net 1.500 TL olduğunu, ayrıca davacıya aylık 350 TL yemek ücreti ödendiğini ve araç tahsis edildiğini iddia etmiştir.
Davalı ………………….. vekili, davacının son ücretinin agi dahil aylık net 1.275,11 TL olduğunu iddia etmiştir.
Türkiye Genel Hizmetler İşçileri Sendikası yazı cevabında, sendikanın belediyelerde bağıtladığı toplu sözleşmelerde üyelerinin ortalama olarak 2016 yılında 3.150,00 TL aylık ücret aldığının bildirildiği tespit edilmiştir.
Dosyaya sunulan ücret bordrolarından, davacıya net 1.500,00 TL, brüt 2.098,17 TL ücret tahakkuk ettirildiği tespit edilmiştir.
Bu hususta dinlenen tanıklardan;
Davacı tanığı ……………., davacının en son 1.500-1.600 TL civarında maaş aldığını hatırladığını, aylık 250-300 TL civarında yemek ücreti verildiğini, bu rakamdan tam olarak emin olmadığını, davacıya işi gereği araç tahsis edildiği için ayrıca yol ücreti verilmediğini, iş yerinden telefon da verildiğini
Davacı tanığı ………………, davacının ne kadar ücret aldığını bilmediğini, ancak aynı görevi yaptığı için aynı aldığını sandığını, kendisinin süpervisör olarak çalıştığı dönemde aylık 1.550 TL maaş aldığını, ayrıca aylık 360 TL yemek ücreti aldığını, şirket araç tahsis ettiği için ayrıca servis hizmetine gerek olmadığını, şirketin telefon da tahsisi de yaptığını, yapılan ödemelerin tamamen kayıtlı olarak yapıldığını, elden ödeme olmadığını
Davalı ……….. tanığı ……………………., davacının ne kadar maaş aldığını hatırlamadığını, bütün maaşların bankadan ödendiğini beyan etmişlerdir.
Bu durumda, nihai değerlendirme ve takdiri Sayın Mahkemeye ait olmak üzere, davacının son ücretinin net 1.500,00 TL, brüt 2.098,17 TL olduğu kanaatine ulaşılmıştır.
Davacının sosyal hakları arasında yemek ve ulaşım yardımı olduğu tespit edildiğinden, aylık yemek yardımının taleple bağlı kalınarak 350,00 TL, aylık yol yardımının 170,00 TL olduğu kanaati ile davacının giydirilmiş brüt ücreti, 2.098,17 TL + 350,00 TL + 170,00 TL = 2.618,70 TL olarak tespit edilmiştir.
- DEĞERLENDİRME VE HESAPLAMA
Dosya kapsamı tetkik edildiğinde, taraflar arasındaki ihtilafın, davacının iş akdinin ne şekilde feshedildiği, bu doğrultuda davacının kıdem tazminatına hak kazanıp kazanmayacağı, davacının fazla çalışma ücreti alacaklarının bulunup bulunmadığı, davacının alacaklarının zamanaşımına uğrayıp uğramadığı hususlarında olduğu tespit edilmiştir.
Zamanaşımı itirazı yönünden:
Davalı vekili, davacının alacaklarının zamanaşımına uğradığını iddia etmiştir. Davacının talep ettiği alacaklardan,
- Kıdem tazminatı alacağının 10 yıllık zamanaşımı süresine tabi olması ve bu alacağın akdin feshi tarihi olan 24.03.2016 tarihinde muaccel olması sebebiyle, dava tarihi itibariyle (06.05.2016) zamanaşımına uğramamıştır.
- Fazla çalışma ücreti alacaklarının 5 yıllık zamanaşımı süresine tabi olması ve bu alacakların alacağın doğduğu tarihte muaccel olması sebebiyle, dava tarihinden (06.05.2016) geriye dönük hesaplanan 5 yıldan öncesi (06.05.2011 tarihinden öncesi) zamanaşımına uğrayacaktır. Bununla beraber, davacının hizmet süresinin 28.08.2012 tarihinde başlamış olması sebebiyle, davalıların zamanaşımı itirazına itibar edilmeyecektir.
Fazla çalışma ücreti alacağı yönünden:
Davacı vekili, davacının davalı işyerinde haftanın 6 günü 08.30-18.00/18.30 saatleri arasında çalıştığını iddia etmiştir.
Davalı …………….. vekili, davacının davalı şirkette fazla mesai ile çalışmasının söz konusu olmadığını, davacının 270 saate kadar fazla çalışmasının esas ücretine dahil olduğunu iddia etmiştir.
Dosyaya sunulan ücret bordrolarının incelenmesinden, davacıya yapılan fazla çalışma ücreti ödemesi tespit edilememiştir.
Dosyaya sunulan 30.06.2014 imza tarihli ve 01.07.2014 tarihinden itibaren geçerli iş sözleşmesinin 7. Maddesinde, aylık net ücretin 810,71 TL olarak belirlendiği ve yasal sınırları içerisindeki fazla mesai ücretlerinin esas ücretin içinde olacağının belirlendiği tespit edilmiştir. Bununla beraber, dönem asgari ücretin net 891,03 TL olması da dikkate alındığında, fazla çalışma ücretinin dahil olarak belirlendiği ücretin, asgari ücretin dahi altında olması sebebiyle, yerleşik Yargıtay içtihatları da dikkate alındığında, bu maddeye ve savunmaya itibar edilmeyecektir.
Bu hususta dinlenen tanıklardan;
Davacı tanığı ……….., çalışma saatlerinin 08.00 ile 17.00-18.00 arasında olduğunu, işinin muhteviyatına göre iş çıkış saatinin değişebildiğini, açık alan çalışması olduğu için sabahları da bazen 09.00 ya da 09.30’da işe başlanabildiğini, ancak çalışmanın mutlaka en az 8 saat üzerine yapıldığını, ancak iş durumuna göre nadiren de olsa 8 saati aşan çalışma yapıldığının olduğunu, cumartesi günleri saat 14.00’a kadar düzenli olarak çalışma olduğunu, ancak iş durumuna göre bu saati aşan bir çalışma yapılmış ise karşılığında ücretlerini aldığını
Davacı tanığı ……………, çalışma saatlerinin iş durumuna göre değiştiğini, en az 8 saat çalışma mutlaka yapıldığını, ancak iş durumuna göre 8 saatten daha fazla çalışma yapıldığını, fazla çalışma ücreti ödenmediğini, ancak fazla çalıştıkları saatleri amire bildirip belli aralıklarla bunun karşılığında izin kullandıklarını, cumartesi günleri saat 14.00’a kadar çalışma olduğunu
Davalı ……… tanığı ……………., saat 09.00-18.00 arası çalıştığını, 1 saat yemek, yarım saat çay molası olduğunu, Pazar tatil, cumartesi günleri de öğlene kadar çalışma olduğunu, davacının bildirilen bir fazla mesaisinin olmadığını…davacının sahada çalıştığını, 18.00’a kadar çalıştıklarını, ancak davacının sahada ne kadar çalıştığını bilmediğini beyan etmişlerdir.
Bu durumda, nihai değerlendirme ve takdiri Sayın Mahkemeye ait olmak üzere, davacının haftanın altı günü 08.30-18.00 saatleri arasında çalıştığının kabul edilmesi halinde, günlük çalışma süresinin, 1 saat ara dinlenme süresi düşüldükten sonra günde 8,5 saat, haftada 8,5 saat x 6 gün = 51 saat, haftalık fazla çalışma süresi 51 saat – 45 saat = 6 saat olarak tespit edilecek olup, bu doğrultuda hesaplama yapılacaktır.
Davacının alacakları hesaplanırken, belirlenen son brüt ücretinin asgari ücrete oranı (2.098,17 TL / 1.647,00 TL= 1,2739 oran) ile geçmiş dönem brüt ücreti hesaplanacaktır.
Fazla Çalışma Ücreti Alacağı
| HESAPLAMA SÜRESİ | ASGARİ ÜCRET | ASGARİ ÜCRET ÇARPANI | BRÜT ÜCRET | FAZLA ÇALIŞMA SAATİ | HAFTA | TOPLAM | |||||||||
| 28/08/2012-31/12/2012 | arası | 940,50 TL | 1,2739 | 1.198,10 TL | / | 225 | x | 1,5 | x | 6 | saat | x | 18 | = | 862,63 TL |
| 01/01/2013-30/06/2013 | arası | 978,60 TL | 1,2739 | 1.246,64 TL | / | 225 | x | 1,5 | x | 6 | saat | x | 26 | = | 1.296,50 TL |
| 01/07/2013-31/12/2013 | arası | 1.021,50 TL | 1,2739 | 1.301,29 TL | / | 225 | x | 1,5 | x | 6 | saat | x | 26 | = | 1.353,34 TL |
| 01/01/2014-30/06/2014 | arası | 1.071,00 TL | 1,2739 | 1.364,35 TL | / | 225 | x | 1,5 | x | 6 | saat | x | 26 | = | 1.418,92 TL |
| 01/07/2014-31/12/2014 | arası | 1.134,00 TL | 1,2739 | 1.444,60 TL | / | 225 | x | 1,5 | x | 6 | saat | x | 26 | = | 1.502,39 TL |
| 01/01/2015-30/06/2015 | arası | 1.201,50 TL | 1,2739 | 1.530,59 TL | / | 225 | x | 1,5 | x | 6 | saat | x | 26 | = | 1.591,81 TL |
| 01/07/2015-31/12/2015 | arası | 1.273,50 TL | 1,2739 | 1.622,31 TL | / | 225 | x | 1,5 | x | 6 | saat | x | 26 | = | 1.687,20 TL |
| 01/01/2016-24/03/2016 | arası | 1.647,00 TL | 1,2739 | 2.098,17 TL | / | 225 | x | 1,5 | x | 6 | saat | x | 12 | = | 1.007,12 TL |
| + | __________ | ||||||||||||||
| Toplam Brüt | = | 10.719,93 TL | |||||||||||||
| Sigorta Primi | = | 1.607,99 TL | |||||||||||||
| – | __________ | ||||||||||||||
| Vergiye Tabi Ücret | = | 9.111,94 TL | |||||||||||||
| Gelir Vergisi Kesintisi | = | 1.366,79 TL | |||||||||||||
| % 07,59 Damga Vergisi Kesintisi | = | 81,36 TL | |||||||||||||
| – | __________ | ||||||||||||||
| Net Fazla Çalışma Ücreti Alacağı | = | 7.663,78 TL | |||||||||||||
Davalı ………………………….. açısından hesaplanan
| HESAPLAMA SÜRESİ | ASGARİ ÜCRET | ASGARİ ÜCRET ÇARPANI | BRÜT ÜCRET | FAZLA ÇALIŞMA SAATİ | HAFTA | TOPLAM | |||||||||
| 28/08/2012-31/12/2012 | arası | 940,50 TL | 1,2739 | 1.198,10 TL | / | 225 | x | 1,5 | x | 6 | saat | x | 18 | = | 862,63 TL |
| 01/01/2013-30/06/2013 | arası | 978,60 TL | 1,2739 | 1.246,64 TL | / | 225 | x | 1,5 | x | 6 | saat | x | 26 | = | 1.296,50 TL |
| 01/07/2013-31/12/2013 | arası | 1.021,50 TL | 1,2739 | 1.301,29 TL | / | 225 | x | 1,5 | x | 6 | saat | x | 26 | = | 1.353,34 TL |
| 01/01/2014-30/06/2014 | arası | 1.071,00 TL | 1,2739 | 1.364,35 TL | / | 225 | x | 1,5 | x | 6 | saat | x | 26 | = | 1.418,92 TL |
| 01/07/2014-31/12/2014 | arası | 1.134,00 TL | 1,2739 | 1.444,60 TL | / | 225 | x | 1,5 | x | 6 | saat | x | 26 | = | 1.502,39 TL |
| 01/01/2015-30/06/2015 | arası | 1.201,50 TL | 1,2739 | 1.530,59 TL | / | 225 | x | 1,5 | x | 6 | saat | x | 26 | = | 1.591,81 TL |
| 01/07/2015-31/12/2015 | arası | 1.273,50 TL | 1,2739 | 1.622,31 TL | / | 225 | x | 1,5 | x | 6 | saat | x | 26 | = | 1.687,20 TL |
| + | __________ | ||||||||||||||
| Toplam Brüt | = | 9.712,80 TL | |||||||||||||
| Sigorta Primi | = | 1.456,92 TL | |||||||||||||
| – | __________ | ||||||||||||||
| Vergiye Tabi Ücret | = | 8.255,88 TL | |||||||||||||
| Gelir Vergisi Kesintisi | = | 1.238,38 TL | |||||||||||||
| % 07,59 Damga Vergisi Kesintisi | = | 73,72 TL | |||||||||||||
| – | __________ | ||||||||||||||
| Net Fazla Çalışma Ücreti Alacağı | = | 6.943,78 TL | |||||||||||||
Kıdem tazminatı alacağı yönünden:
Davacı vekili, davacının davalı işveren bünyesinde rıza ve muvafakati alınmaksızın iş ve çalışma koşullarında esaslı değişiklik yapılarak pozisyonunun satış destek elemanı konumuna indirilmesi, davacının haftanın 6 günü 08.30-18.00/18.30 saatleri arasında aralıksız çalışmasına rağmen fazla çalışma ücreti alacaklarının ödenmemesi sebebiyle davacının iş akdi davacı tarafından haklı nedenle sonlandırıldığını iddia etmiştir.
Bu durumda, davacının kıdem tazminatına hak kazanıp kazanmayacağı hususunda hukuki değerlendirme ve takdiri Sayın Mahkemeye ait olmak üzere, talep doğrultusunda, davacının kıdem tazminatı alacağı hesaplanacaktır.
1475 sayılı İş Kanunu madde 14 esaslarına göre davacının toplam hizmet süresi 3 yıl 6 ay 29 gündür. Davacının giydirilmiş son brüt ücreti 2.618,70 TL’dir. Davacının giydirilmiş son brüt ücretinin dönem asgari ücretine oranı, 2.618,70 TL / 1.647,00 TL = 1,59 olarak tespit edilmiştir. Fesih tarihi itibariyle kıdem tazminatı tavanı: 4.092,53 TL
| Brüt Ücret | Toplam | |||||||
| 2.618,70 TL | x | 3 | yıl | = | 7.856,10 TL | |||
| 2.618,70 TL | / | 12 | ay | x | 6 | ay | = | 1.309,35 TL |
| 2.618,70 TL | / | 365 | gün | x | 29 | gün | = | 208,06 TL |
| + | ____________ | |||||||
| Toplam Brüt | = | 9.373,51 TL | ||||||
| % 07,59 Damga Vergisi Kesintisi | = | 71,14 TL | ||||||
| – | ____________ | |||||||
| Net Kıdem Tazminatı Alacağı | = | 9.302,37 TL | ||||||
Davalı …………………………… açısından hesaplanan
1475 sayılı İş Kanunu madde 14 esaslarına göre davacının 28.08.2012-31.12.2015 tarihleri arasındaki süre toplam hizmet süresi 3 yıl 4 ay 5 gündür. Davacının 31.12.2015 tarihindeki giydirilmiş son brüt ücreti 1.273,50 TL x 1,59 = 2.024,87 TL olarak tespit edilmiştir. 31.12.2015 tarihi itibariyle kıdem tazminatı tavanı: 3.828,37 TL
| Brüt Ücret | Toplam | |||||||
| 2.024,87 TL | x | 3 | yıl | = | 6.074,61 TL | |||
| 2.024,87 TL | / | 12 | ay | x | 4 | ay | = | 674,96 TL |
| 2.024,87 TL | / | 365 | gün | x | 5 | gün | = | 27,74 TL |
| + | ____________ | |||||||
| Toplam Brüt | = | 6.777,30 TL | ||||||
| % 07,59 Damga Vergisi Kesintisi | = | 51,44 TL | ||||||
| – | ____________ | |||||||
| Net Kıdem Tazminatı Alacağı | = | 6.725,86 TL | ||||||
- SONUÇ
Dosyada bulunan delillerin takdir ve değerlendirilmesi Sayın Mahkemeye ait olmak üzere, davacının dava dilekçesi ile talep edebileceği alacakları;
| Talep | Hesaplanan | |
| Kıdem Tazminatı Alacağı | 4.000,00 TL | 9.302,37 TL
(Davalı ……………… açısından 6.725,86 TL sınırlı olmak üzere her üç davalıdan birlikte) |
| Fazla Çalışma Ücreti Alacağı | 4.000,00 TL | 7.663,78 TL
(Davalı …………….. açısından 6.943,78 TL sınırlı olmak üzere her üç davalıdan birlikte) |
olarak hesaplanmış olup, Sayın Mahkemeye saygıyla sunarım.06.09.2017
Hesap Bilirkişi
Gökmen Ergür