YARGITAY 13. HUKUK DAİRESİ

Tarih: 11.10.2004 Esas: 2004 / 6611 Karar: 2004 / 14120

Sözleşmede Cezai Şartın Fahiş Olmadığı Yazılı Olsa Bile Doğmamış Haktan Feragat Geçerli Olmadığından Mahkemece Değerlendirilmelidir.

Özet:

Sözleşme devam ederken ikinci işyeri açıldığı gerekçesiyle talep edilen maddi tazminat, niteliği itibarıyla sözleşmeye aykırı davranışı engellemek amacıyla konulmuş bir cezai şarttır. Cezai şartın fahiş olup olmadığı tartışılmamıştır. Taraflar arasındaki sözleşmede her ne kadar cezai şartın fahiş olmadığına ilişkin hüküm bulunduğu iddia edilmiş ise de doğmamış haktan feragat edilemeyeceğinden bu husus araştırılmalıdır.

Taraflar arasındaki tazminat davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın kısmen kabulüne, kısmen reddine yönelik olarak verilen hükmün süresi içinde davacı avukatınca temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü.

KARAR

Davacı doktor, laborant olan davalı ile tıbbi tahlil labaratuvarı açtıklarını, ancak davalının kural dışı eylemlerini gördüğünü, kendisine ödemesi gereken aylık ücreti de ödemediğini öne sürerek, 4.500.000.000.Lira ücret ile, 5.000.000.000.Lira manevi tazminatın tahsiline karar verilmesini istemiştir.

Davalı davanın reddini savunmuş, açtığı ve bu dava ile birleşen davası ile başka bir işyeri açan davacının haksız olduğunu ileri sürerek, sözleşme gereğince 5.000.000.000.Lira maddi tazminat ile 5.000.000.000.Lira manevi tazminatın tahsiline karar verilmesini istemiştir.

Davacı, hakkında açılıp bu dava ile birleşen davanın reddini savunmuştur.

Mahkemece, dava konusu işyerindeki tabelanın davalı-birleşen dava davacısı tarafından kullanılmasının men’ine, ruhsatın davacı-birleşen dava davalısına iadesine, birleştirilen davada 5.000.000.000.Lira cezai şartın davacı birleşen dava davalısı H’den tahsiline, her iki tarafın fazla taleplerinin reddine karar verilmiş; hüküm davacı-birleşen dava davalısı tarafından temyiz edilmiştir.

Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle yasaya uygun gerektirici nedenlere ve özellikle delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına göre davacı birleşen dava davalısının aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan diğer temyiz itirazlarının reddi gerekir.

Mahkemece, davacı-birleşen dava davalısının sözleşme devam ederken ikinci bir işyeri açtığı gerekçesiyle, sözleşmede belirlenen 5.000.000.000.Lira maddi tazminatın davacı-karşı davalıdan tahsiline karar verilmiştir. Tarafların sözleşmede kararlaştırdıkları bu tazminat mahiyeti itibariyle sözleşmeye aykırı davranışı, engellemek amacı ile konulmuş cezai bir müeyyide, yani cezai şarttır. Ancak, mahkemece B.K.’nun 161/son maddesi gereğince cezai şart olarak hükmedilen bu miktarın fahiş olup olmadığı tartışılmamıştır. Her ne kadar davalı-karşı davacı sözleşmenin 7. maddesinde bu cezai şartın fahiş olmadığına dair hüküm bulunduğunu belirtmiş ise de; doğmamış bir haktan peşinen feragat edilemeyeceğinden, sözleşmenin bu hükmü geçersizdir. Mahkemece hükmedilen cezai şartın fahiş olup olmadığı tartışılmalı, şayet fahiş görülür ise indirilecek miktar belirlenip sonucuna uygun bir karar verilmelidir. Eksik incelemeyle yazılı şekilde hükmedilmesi usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.

SONUÇ: Birinci bentte açıklanan nedenlerle, davacı-karşı davalının diğer temyiz itirazlarının reddine, ikinci bentte açıklanan nedenlerle, temyiz edilen kararın davacı/karşı davalı H. yararına BOZULMASINA, peşin alınan harcın istek halinde iadesine, 11.10.2004 gününde oybirliğiyle karar verildi.