YARGITAY 4. HUKUK DAİRESİ

Tarih: 30.04.2019 Esas: 2018/3798 Karar: 2019/2516

Sebepsiz Zenginleşmeye Dayalı Alacak – İhtirazi Kayıt Şekil Şartı

Özet:

Uyuşmazlık sebepsiz zenginleşmeden kaynaklanmakta olup, dosya kapsamına göre, davacı kurumun yetkili temsilcisinin katılımı ve imzasıyla 06/06/2008 tarihinde taraflar arasında protokol düzenlendiği, ilgili protokol uyarınca 2011 tarihine kadar davacının taksitler halinde ödemelerde bulunduğu, davacı tarafından yapılan ödemelerle ilgili olarak herhangi bir ihtirazi kayıt ileri sürülmediği gibi protokol metninden bu hususta beyanda bulunulmadığı anlaşılmaktadır. Şu durumda, 2012 yılında açılan bu davada davacı tarafın borcu öderken herhangi bir ihtirazi kayıt bildirmediği gözetilerek açılan davanın reddine karar verilmesi gerekirken, yanılgılı değerlendirme ile davanın kabulüne karar verilmesi doğru olmamış ve kararın bozulması gerekmiştir.

MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi

Davacı…… vekili Avukat … tarafından, davalı … ve … aleyhine 01/06/2012 gününde verilen dilekçe ile alacak istenmesi üzerine mahkemece yapılan yargılama sonunda; davanın kabulüne dair verilen 01/10/2015 günlü kararın Yargıtayca incelenmesi davalı … vekili tarafından süresi içinde istenilmekle temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra tetkik hakimi tarafından hazırlanan rapor ile dosya içerisindeki kağıtlar incelenerek gereği görüşüldü.

Dava, sebepsiz zenginleşmeye dayalı alacak istemine ilişkindir. Mahkemece, istemin kabulüne karar verilmiş; karar, davalı … vekili tarafından temyiz edilmiştir.

Davacı, … ili …… ilçesinde…… merkezi olarak faaliyette bulunduğunu, davalı kurum tarafından yapılan inceleme ve denetleme neticesinde psikolojik danışman ve rehber öğretmenlerin derslere giremeyecekleri halde derslere girdikleri ve ders karşılığı öğretmenlere yersiz ödeme yapıldığı hususlarının tespit edildiğini,mevzuata aykırı olarak işlem yapıldığı gerekçesiyle yapılan ödemenin davalı kurumca talep edildiğini, dava konusu alacağı 36 taksitle ödediklerini, … …… Kurumları yönetmeliğine göre yapılan ödemelerin mevzuata uygun olduğunu, davalı kuruma haksız olarak ödenen tutarın tahsili isteminde bulunmuştur.

Davalı, davanın zamanaşımına uğradığını, davacının itirazda bulunmayarak davaya konu alacağı taksitle ödediğini, davalı kurumdan tahsil edilen tutarın mevzuata uygun olduğunu belirterek davanın reddini talep etmiştir.

Mahkemece, davalı kurum tarafından tahsil edilen tutarın hukuka uygun ve anlaşılır bir tahsilat olmadığı gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.

İhtirazi kayıt; “muayyen haklarını kullanmak hususunda serbestisini muhafaza etmek isteyen tarafın bu husustaki vaki beyanı” olarak tanımlanabilir. İhtirazi kayıt ileri sürme hakkı, yenilik doğurucu nitelikte olup, bir hukuksal durumu ortaya çıkarmak, var olan hukuksal durumu değiştirmek veya ortadan kaldırmak için kullanılır. Bu haklar, nitelikleri gereği, sonuçlarını kendiliğinden meydana getirirler. İhtirazi kayıt ileri sürmeye yönelik hak, başka bir hakkı koruyucu nitelikte olup, koruduğu hak, asıl alacağa bağlı olan ve henüz ifa edilmeyen yan edimlere ilişkin haklardır. İhtirazi kayıt, irade bildirimi ile yapılır. Bu bildirim ifadan önce ya da en geç ifanın ardından derhal yapılmalıdır. Şekle tabi değildir. Ön koşul ileri sürülmezse ilişkin olduğu hakkın düşmüş sayılması, o haktan zımnı olarak vazgeçilmiş olması esasına dayanır.

Uyuşmazlık sebepsiz zenginleşmeden kaynaklanmakta olup, dosya kapsamına göre, davacı kurumun yetkili temsilcisinin katılımı ve imzasıyla 06/06/2008 tarihinde taraflar arasında protokol düzenlendiği, ilgili protokol uyarınca 2011 tarihine kadar davacının taksitler halinde ödemelerde bulunduğu, davacı tarafından yapılan ödemelerle ilgili olarak herhangi bir ihtirazi kayıt ileri sürülmediği gibi protokol metninden bu hususta beyanda bulunulmadığı anlaşılmaktadır.

Şu durumda, 2012 yılında açılan bu davada davacı tarafın borcu öderken herhangi bir ihtirazi kayıt bildirmediği gözetilerek açılan davanın reddine karar verilmesi gerekirken, yanılgılı değerlendirme ile davanın kabulüne karar verilmesi doğru olmamış ve kararın bozulması gerekmiştir.

SONUÇ: Temyiz olunan kararın yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA 30/04/2019 gününde oy birliğiyle karar verildi.