YARGITAY 9.HUKUK DAİRESİ
Tarih: 05.12.2018 Esas: 2015/25930 Karar: 2018/22446
İşe İade – İşe Başlatmama Tazminatı – Boşta Geçen Süre Ücret Ve Diğer Haklar – Temerrüd – Faiz Başlangıcı
Özet:
İşçinin işe iade sonrasında başvurusuna rağmen işe başlatılmaması halinde, işe başlatılmayacağının sözlü ya da eylemli olarak açıklandığı tarihte veya bir aylık başlatma süresinin sonunda iş sözleşmesi işverence feshedilmiş sayılır. İşe başlatmama tazminatının da fesih tarihindeki ücrete göre hesaplanması gerekir. İşçinin işe başlatılmadığı tarih, işe başlatmama tazminatının muaccel olduğu andır. Bahsi geçen tazminat yönünden faize hak kazanmak için kural olarak işverenin temerrüde düşürülmesi gerekir. İşverenin dava tarihinden önce temerrüde düşürülmemiş olması halinde dava ve varsa ıslah tarihlerinden itibaren faize hükmedilir. İşe iade kararına rağmen işçinin işe alınmaması nedeniyle işe başlatmama tazminatının ödenmesi söz konusu ise, işverenin ayrıca temerrüde düşürülmesi gerekmez. Bu durumda işe başlatmama anından itibaren faiz hakkı doğar. Boşta geçen en çok dört aya kadar süre içinde ücret zammı ya da yeni bir toplu iş sözleşmesi yürürlüğe girdiğinde, her iki dönem için ayrı ayrı hesaplamaya gidilmelidir. Kararın kesinleşmesine kadar en çok dört aya kadar hesaplanacak ücret ve diğer alacaklar, işçinin işe iade için başvurduğu anda muaccel olur.
MAHKEMESİ :İŞ MAHKEMESİ
DAVA TÜRÜ : ALACAK
Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen kararın, temyizen incelenmesi davalı vekili tarafından istenilmekle, temyiz taleplerinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:
YARGITAY KARARI
A) Davacı İsteminin Özeti:
Davacı vekili, müvekkilinin 15.11.2007-14.12.2009 tarihleri arasında Atatürk Havalimanı Serbest Bölge bölümündeki işyerinde sürekli olarak çalıştığını, işveren tarafından işten çıkarıldığını, müvekkilinin 1,5 yıl başka bir işte çalıştıktan sonra 15.05.2010 tarihinde davalı şirketin Bahçelievler bölümündeki işe girdiğini 27.03.2012 tarihine kadar sürekli olarak müşteri temsilcisi olarak çalıştığını, iş akdinin geçerli bir neden olmadan feshedildiğini, davacıya sözleşme feshedilirken kıdem ve ihbar tazminatına ilişkin eksik ödeme yapıldığını, Bakırköy 13. İş Mahkemesi’nin 2012/226 E sayılı dosyası ile işe iade davasının kabul edildiğini, boşta geçen 4 aylık işe başlatmama tazminatına hükmedildiğini, kararın kesinleşmesi üzerine işe başlamak üzere işyerine başvurduğunu, davalının 28.06.2013 tarihinde 33.556,00 TL. ödeme yaptığını, 4 aylık boşta geçen süre ve 4 aylık işe başlatmama tazminatı hesaplanırken işe başlatmama tarihindeki ücret esas alınarak hesaplanması gerektiğini ileri sürerek, kıdem, ihbar, işe başlatmama ve kötü niyet tazminatları ile boşta geçen süre ücreti, ücret, ikramiye, prim, sağlık, seyahat, kira ve sağlık harcamaları, fazla mesai ücreti, genel tatil ücreti, hafta tatili ücreti ve yıllık izin ücreti alacaklarının davalıdan tahsilini istemiştir.
B) Davalı Cevabının Özeti:
Davalı vekili, davacının 15.11.2007 tarihinde müşteri temsilcisi olarak işe başladığını, 31.12.2009 tarihinde iş sözleşmesinin sona erdiğini ve ardından tekrar 08.06.2010 tarihinde işe geri döndüğünü, davacının iş sözleşmesinin davacının görevi gereği hizmet verdiği Rus müşterilerinin davalı şirket ile aralarında bulunan ilişkiye son vermeleri nedeniyle, davacının görev içeriğinin ortadan kalkmasına istinaden feshedildiğini, işletmenin, işyerinin ve işin gereklerinden kaynaklanan geçerli nedenlerle feshedildiğini, davacının işe iade davası açtığını davacı lehine kesinleştiğini, bunun üzerine davacı işe iade için başvurduğunu işe alınmayan davacıya yasal ödemelerinin tam olarak yapıldığını, fark hesaplamalarının yapıldığını, davacıya e-mail olarak gönderildiğini, cevaben fazlaya dair haklarım saklı kalmak şartıyla onaylıyorum dediğini, hesaplamalara ilişkin itirazlarının belirtmediğini, bunun üzerine 28.06.2013 tarihinde 33.356,00 TL. davacının hesabına yatırıldığını savunarak, davanın reddini istemiştir.
C) Yerel Mahkeme Kararının Özeti:
Mahkemece, toplanan delillere ve bilirkişi raporuna dayanılarak, Bakırköy 13. İş Mahkemesi’nin 2012/226 Esas 2013/22 Karar sayılı dosyasında davacının açmış olduğu dava sonucunda feshin geçersizliğine davacının işe iadesine, boşta geçen süre ve işe başlatmama tazminatının tespitine hükmedildiği, kararın 17.05.2013 tarihinde kesinleştiği ve davacı tarafından işe başlama talebinin 12.06.2013 tarihinde davalı işverene tebliğ edildiği, davacının işe başlatılmayarak davalı işveren tarafından davacı vekiline 33.322 Euro ödemenin yapıldığı, davacının kıdem ve ihbar tazminatı farkının bulunmadığı, boşta geçen süre ve işe başlatmama tazminatı bakımından fark alacaklarının olduğu gerekçesiyle, davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
D) Temyiz:
Kararı davalı vekili temyiz etmiştir.
E) Gerekçe:
1-Dosyadaki yazılara, toplanan delillerle kararın dayandığı kanuni gerektirici sebeplere göre, davalının aşağıdaki bentlerin kapsamı dışında kalan temyiz itirazları yerinde değildir.
2-İşçinin işe iade sonrasında başvurusuna rağmen işe başlatılmaması halinde, işe başlatılmayacağının sözlü ya da eylemli olarak açıklandığı tarihte veya bir aylık başlatma süresinin sonunda iş sözleşmesi işverence feshedilmiş sayılır.
İşe başlatmama tazminatının da fesih tarihindeki ücrete göre hesaplanması gerekir. İşçinin işe başlatılmadığı tarih, işe başlatmama tazminatının muaccel olduğu andır. Bahsi geçen tazminat yönünden faize hak kazanmak için kural olarak işverenin temerrüde düşürülmesi gerekir.
İşverenin dava tarihinden önce temerrüde düşürülmemiş olması halinde dava ve varsa ıslah tarihlerinden itibaren faize hükmedilir. İşe iade kararına rağmen işçinin işe alınmaması nedeniyle işe başlatmama tazminatının ödenmesi söz konusu ise, işverenin ayrıca temerrüde düşürülmesi gerekmez. Bu durumda işe başlatmama anından itibaren faiz hakkı doğar.
Somut uyuşmazlıkta; Mahkemece hükme esas alınan bilirkişi raporunda, kesinleşen işe iade davası sonrasında davacının işe başlatılmadığı 28.06.2013 tarihindeki ücreti işveren kayıtlarına itibar edilerek aylık net 1.482 Euro olarak tespit edilerek, Davacının banka hesabına işverence 28.06.2013 tarihinde net 33.556,00 TL. (13.322 Euro) ödendiği taraflar arasında uyuşmazlık konusu değildir. Ödeme hesap tablosuna göre, net 5.928 Euro işe başlatmama tazminatı ile net 6.810 Euro boşta geçen süre ücreti ödendiği görülmüştür. Aynı tabloya göre işverence hesaplamaların TL. karşılığının 2,5192’lik kur üzerinden yapıldığı dikkate alındığında davacıya işe başlatmama tazminatı olarak net 14.933,82 TL. ödendiği anlaşılmaktadır. Davacının hak ettiği işe başlatmama tazminatı ise bilirkişi raporunda (28.06.2013 tarihinde geçerli olan 2,5221’lik kur esas alınarak) net 14.951,00 TL./brüt 20.913,16 TL. olarak hesaplanmıştır. Buna göre, Mahkemece net 17,18 TL. işe başlatmama tazminatına hükmedilmesi gerekirken, net 5.979,35 TL. işe başlatmama tazminatının hüküm altına alınması hatalıdır.
3-Boşta geçen süreye ait en çok dört aya kadar ücret ve diğer haklar için, feshi izleyen dönem ücretlerine göre hesaplama yapılmalıdır. Geçersiz sayılan fesih tarihinden sonra boşta geçen en çok dört aylık sürede işçinin çalışması devam ediyormuş gibi ücret ve diğer haklar belirlenmelidir.
Boşta geçen en çok dört aya kadar süre içinde ücret zammı ya da yeni bir toplu iş sözleşmesi yürürlüğe girdiğinde, her iki dönem için ayrı ayrı hesaplamaya gidilmelidir (Yargıtay 9.HD. 28.12.2009 gün 2009/34595 E, 2009/37899 K).
Kararın kesinleşmesine kadar en çok dört aya kadar hesaplanacak ücret ve diğer alacaklar, işçinin işe iade için başvurduğu anda muaccel olur (Yargıtay 9.HD. 20.11.2008 gün 2007/30092 E, 2008/31546 K).
İşe iade başvurusunda boşta geçen süreye ait ücret ve diğer hakların ödenmesi talep edilmiş ise, başvuru ile birlikte işveren de temerrüde düşürülmüş sayılmalıdır. Sözü edilen ücret ve diğer hakların ödenmemesi durumunda başvuru tarihinden itibaren faiz hakkı doğar.
İşe başlama isteğini içeren başvuruda, boşta geçen süreye ait ücret ve diğer hakların açıkça talep edilmemiş olması halinde ise, dava ve varsa ıslah tarihlerinden itibaren faiz yürütülmelidir.
Somut uyuşmazlıkta; boşta geçen süreye ait en çok dört aya kadar ücret ve diğer hakların yukarıda belirtilen ilkeler uyarınca hesaplatılması gerekirken, davacının işe başlatılmadığı tarihteki TL. karşılığı kur dikkate alınarak belirlenen giydirilmiş brüt ücreti üzerinden hesaplama yapan bilirkişi raporuna itibarla hüküm kurulması ve ayrıca brüt hesaplamadan ödenen brüt miktarların yerine net tutarların mahsup edilmesi hatalı olup, bozmayı gerektirmiştir.
F) SONUÇ:
Temyiz olunan kararın, yukarıda yazılı sebeplerden dolayı BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, 05.12.2018 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.