İSTANBUL 11. İŞ MAHKEMESİ SAYIN HÂKİMLİĞİNE BİLİRKİŞİ RAPORU
TALİMAT NO : 20../…
DAVACILAR : Kedine adına asaleten, çocukları … ve …’a velayeten …
VEKİLİ : Av. …
DAVALILAR : 1. …
- …
KONU : Toplanan deliller ve dosya içeriği incelenerek, 16.06.2016 tarihli ara karar uyarınca hazırlanan bilirkişi raporudur.
- İDDİA VE TALEP
Davacı vekili, 18.07.2012 tarihli dava dilekçesi ile özetle; müteveffa …’ın 23.11.2011 tarihinde, davalı şirketlere ait işyerinde iş kazası geçirdiğini ve hayatını kaybettiğini, müteveffanın geride eşini ve 2 çocuğunu bıraktığını, müteveffanın son ücretinin 3.000,00 TL civarında olduğunu iddia ederek şimdilik 900,00 TL maddi tazminatın davalılardan tahsilini istemiştir.
- TESPİT OLUNAN HUSUSLAR
Hesap Unsurları
Kusur Durumu: Dosyada mevcut 29.02.2016 tarihli kusur bilirkişi raporuna göre;
Davalı …’nin, iş kazası olayının meydana gelmesinde % 25 kusurlu olduğu,
Davalı …’nin, iş kazası olayının meydana gelmesinde % 25 kusurlu olduğu,
Müteveffa işçinin, iş kazası olayının meydana gelmesinde % 10 kusurlu olduğu tespit edilmiştir.
Müteveffanın destek olma durumu: Dosya kapsamı ve SGK gelir bağlama yazısı doğrultusunda, müteveffanın ölümü nedeniyle davacılardan eşi … ve kızı … ve oğlu …’in destekten yoksun kaldıkları kanaatine ulaşılmıştır.
Bu nedenle, müteveffanın ölümü nedeniyle davacı anne ve çocuklarının Borçlar Kanunu madde 53 vd. gereği maddi zararları hesaplanacaktır.
Destek Süreleri ve Hak Sahipleri: Müteveffa 01.11.1978 doğumlu olup, kazanın olduğu 23.11.2011 tarihinde 33 yıl 1 ay (33) yaşındadır. 1931 işaretli PMF Yaşama Tablosuna göre müteveffanın bakiye ömrü 36 yıl olup, muhtemel ömür sonu 69 yaştır. Yargıtay’ın yerleşen içtihatları uyarınca 60 yaşına kadar çalışacağı kabul edildiğinde, 27 yıl aktif çalışma dönemi ve 9 yıl pasif (emeklilik) dönemi oluşturacaktır.
Müteveffanın eşi davacı …, 29.03.1985 doğumlu olup, vefat tarihinde 26 yıl 8 ay 5 gün (27) yaşındadır. 1931 işaretli PMF Yaşama Tablosuna göre davacı Perihan’ın bakiye ömrü 40 yıl olup, muhtemel ömür sonu 67 yaştır. Hak sahibi davacı eşin bakiye ömür süresi, müteveffanın bakiye ömür süresinden fazla olduğundan, hak sahibi eşin, müteveffanın aktif devresindeki desteğinden mahrum kaldığı süre 27, pasif devresindeki desteğinden mahrum kaldığı süre 9 yıldır.
Müteveffanın kızı …, 03.11.2005 doğumlu olup, vefat tarihinde 6 yıl 21 gün (6) yaşındadır. Hak sahibinin 22 yaşının ikmaline kadar müteveffa babasının desteğinden mahrum kaldığı süre 22 – 6 = 16 yıldır.
Müteveffanın oğlu …, 24.04.2008 doğumlu olup, vefat tarihinde 3 yıl 7 ay 3 gün (4) yaşındadır. Hak sahibinin 18 yaşının ikmaline kadar müteveffa babasının desteğinden mahrum kaldığı süre 18 – 4 = 14 yıldır.
Müteveffanın kızı …, 15.07.2012 doğumlu olup, vefat tarihinde 0 yaşındadır. Nazife’nin 22 yaşının ikmaline kadar müteveffa babasının desteğinden mahrum kaldığı süre 22 – 0 = 22 yıldır. Her ne kadar, …’nin davacı sıfatı bulunmasa da, babasının kazancından, 22 yaşının sonuna kadar 1 pay alacağı dikkate alındığında, diğer davacıların maddi tazminat hesabının hesaplanması sırasında, …’nin payı da dikkate alınacaktır.
Müteveffanın Kazancı: Davacılar vekili, müteveffanın son ücretinin 3.000,00 TL civarında olduğunu iddia etmişlerdir.
Batman Esnaf ve Sanatkarlar Odası yazı cevabında, bir petrol şirketinde çalışan özel güvenlik görevlisinin ortalama maaşının 1.200,00 TL olduğunun bildirildiği, TÜİK yazı cevabında, Koruma Hizmeti Veren Elemanların 2010 Kasım ayı brüt ücretinin 1.305 TL, 2014 Kasım ayı brüt ücretinin 1.538 TL olduğunun bildirildiği tespit edilmiştir.
Davalı tanığı …, 23.10.2014 tarihli duruşmasında, …’ın ne kadar ücret aldığını bilmediğini, 3 öğün yemeğin işveren tarafından karşılandığını, ayrıca barınma giderinin de işveren tarafından karşılandığını beyan ettiği,
…, …’ın tahminen 1.300-1.400 TL civarında ücret aldığını, 3 öğün yemeğin işveren tarafından karşılandığını, ayrıca barınma giderinin de işveren tarafından karşılandığını beyan ettiği,
…, …’ın en son aldığı ücreti bilmediğini, 3 öğün yemeğin işveren tarafından karşılandığını, ayrıca barınma giderinin de işveren tarafından karşılandığını beyan ettiği,
Tanık …, 03.07.2014 tarihli duruşmasında, orada çalışanların 1.500 TL maaş aldıklarını, 1.500 TL’nin ilk diliminin 750 TL bankadan maaş olarak, ikinci diliminin de fazla mesai ve avans olarak yatırıldığını beyan ettiği tespit edilmiştir.
Bu durumda, nihai değerlendirme ve takdiri Sayın Mahkemeye ait olmak üzere, müteveffanın kaza tarihindeki net ücretinin 1.500,00 TL olduğu kanaatine ulaşılmıştır.
Aynı zamanda, tanık anlatımlarından, müteveffanın sosyal hakları arasında 3 öğün yemek ve barınma yardımı da bulunduğu tespit edildiğinden, davacının günlük 1 öğün yemek bedeli takdiren 5,00 TL, aylık yemek bedeli 5,00 TL x 26 gün x 3 öğün = 390,00 TL olarak tespit edilmiştir. Aynı zamanda, davalı işyerinin bulunduğu bölge, yapılan iş ve davacıya tahsis edilen yerin (işin yapısı gereği) tek odalı yer olması sebebiyle, davacının barınma sosyal yardımı takdiren 250,00 TL olarak belirlenmiştir.
Yine davacının kaza tarihindeki asgari geçim indirimi ödemesinin (müteveffanın evli, eşi çalışmıyor, kaza tarihi itibariyle 2 çocuklu bilgileri doğrultusunda) 89,61 TL olduğu tespit edilmiştir.
Böylece davacının net ücreti, sosyal hakları ve asgari geçim indirimi ödemesi toplamı 1.500,00 TL + 390,00 TL + 250,00 TL + 89,61 TL = 2.229,61 TL olarak tespit edilmiştir.
Müteveffanın net kazancının, 23.11.2011 tarihindeki yasal asgari ücrete oranı ise 2.229,61 TL / 658,95 TL = 3,3836 olarak tespit edilmiştir. Böylece davacı hak sahiplerinin bilinen dönem zararı, yasal net asgari ücretin 3,3836 ile çarpılması sonucu bulunan net ücrete göre hesaplanacaktır.
Rücu Edilebilir SGK Geliri: 07.2012 tarihinde yürürlüğe giren 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanununun 55’nci maddesine göre “Kısmen veya tamamen rücu edilemeyen sosyal güvenlik ödemeleri…zarar ve tazminattan indirilemez.” 6101 Sayılı, Türk Borçlar Kanununun Yürürlüğü ve Uygulama Şekli Hakkında Kanununun 2’nci maddesine göre “Türk Borçlar Kanununun kamu düzenine ve genel ahlaka ilişkin kuralları, gerçekleştirildikleri tarihe bakılmaksızın bütün fiil ve işlemlere uygulanır.” Bu itibarla, 6098 Sayılı Yasanın emredici ve kamu düzenine ilişkin hükümlerinin kanunun yürürlük tarihinden önceki olaylara da uygulanması gerekmektedir. 6098 Sayılı Kanunun 55.maddesi de kamu düzenine ilişkin emredici bir hükme yer verdiğinden gerçekleştiği tarihe bakılmaksızın tüm fiil ve işlemlere uygulanmalıdır.
SGK Başkanlığı Aylık Gelir Bağlama Kararı yazı cevabında, müteveffanın eşi … ve çocukları … ile …’e aylık bağlandığı, bağlanan aylıkların peşin sermaye değerinin … için 46.812,21 TL, … için 13.019,83 TL, … için 14.187,42 TL olduğu tespit edilmiştir.
Bu durumda, davacıların hesaplanacak maddi zararından mahsup edilmesi gereken kusur indirimi yapılmış rücu edilebilir SGK geliri:
Eş … için
Bağlanan Gelirin Peşin Sermaye Değeri : 46.812,21 TL X %50 = 23.406,11 TL
Çocuk … için
Bağlanan Gelirin Peşin Sermaye Değeri : 13.019,83 TL X %50 = 6.509,92 TL
Çocuk … için
Bağlanan Gelirin Peşin Sermaye Değeri : 14.187,42 TL X %50 = 7.093,71 TL
Olarak hesaplanmıştır.
Aynı zamanda, davalı … tarafından, davacı …’ya 07.12.2011 tarihinde 30.000,00 TL, 09.12.2011 tarihinde 20.000,00 TL olmak üzere toplam 50.000,00 TL ödeme yapıldığı tespit edildiğinde, yapılan ödemenin, davacı …’nın maddi tazminat hesabından mahsubu gerekmektedir.
Evlenme Şansı İndirimi: Müteveffanın eşi …, rapor tarihinde 31 yaşındadır. Hak sahibi eşin rapor tarihindeki yaşı dikkate alındığında, Askeri Yüksek İdare Mahkemesi tarafından kabul edilen tabloya göre, evlenme ihtimali %17 olarak belirlenmiştir. Rapor tarihinde, hak sahibinin 18 yaşından küçük üç çocuğunun bulunması sebebiyle, %15 indirimi indirilerek, evlenme ihtimali %17 – %15 = %2 olarak tespit edilmiştir.
- HESAPLAMA
Davacının bilinen aktif dönem zararı
İş kazasının olduğu 23.11.2011 tarihinden asgari ücretin belirli olduğu 31.12.2016 tarihine kadar hesaplanan kazançlar bilinen aktif dönem zararı olarak hesaplanmıştır.
| Hesaplama Dönemi | Aylık Net | Asgari Ücret Katsayısı | Aylık Net Ücret | Süre | Net Kazanç | |||||||
| 23.11.2011-31.12.2011 | arası | 658,95 TL | x | 3,3836 | 2.229,61 TL | / | 30 | x | 38 | gün | = | 2.824,17 TL |
| 01.01.2012-30.06.2012 | arası | 701,13 TL | x | 3,3836 | 2.372,34 TL | / | 30 | x | 180 | gün | = | 14.234,06 TL |
| 01.07.2012-15.07.2012 | arası | 739,79 TL | x | 3,3836 | 2.503,15 TL | / | 30 | x | 15 | gün | = | 1.251,58 TL |
| Bilinen Aktif 1. Dönem Zararı Toplamı | …’nin gelire dahil olmadan önceki dönem | = | 18.309,81 TL | |||||||||
| 01.07.2012-31.12.2012 | arası | 739,79 TL | x | 3,3836 | 2.503,15 TL | / | 30 | x | 165 | gün | = | 13.767,34 TL |
| 01.01.2013-30.06.2013 | arası | 773,01 TL | x | 3,3836 | 2.615,56 TL | / | 30 | x | 180 | gün | = | 15.693,34 TL |
| 01.07.2013-31.12.2013 | arası | 803,68 TL | x | 3,3836 | 2.719,33 TL | / | 30 | x | 180 | gün | = | 16.315,99 TL |
| 01.01.2014-30.06.2014 | arası | 846,00 TL | x | 3,3836 | 2.862,53 TL | / | 30 | x | 180 | gün | = | 17.175,15 TL |
| 01.07.2014-31.12.2014 | arası | 891,03 TL | x | 3,3836 | 3.014,89 TL | / | 30 | x | 180 | gün | = | 18.089,33 TL |
| 01.01.2015-30.06.2015 | arası | 949,07 TL | x | 3,3836 | 3.211,27 TL | / | 30 | x | 180 | gün | = | 19.267,64 TL |
| 01.07.2015-31.12.2015 | arası | 1.000,54 TL | x | 3,3836 | 3.385,43 TL | / | 30 | x | 180 | gün | = | 20.312,56 TL |
| 01.01.2016-30.06.2016 | arası | 1.177,46 TL | x | 3,3836 | 3.984,05 TL | / | 30 | x | 180 | gün | = | 23.904,32 TL |
| 01.07.2016-31.12.2016 | arası | 1.177,46 TL | x | 3,3836 | 3.984,05 TL | / | 30 | x | 180 | gün | = | 23.904,32 TL |
| Bilinen Aktif 2. Dönem Zararı Toplamı | 168.430,01 TL | |||||||||||
Davacının bilinmeyen aktif dönem zararı ( 22 yıl )
Yargıtay içtihatları ile yerleşmiş uygulamalara göre, davacının yıllık ücret artış oranı Kn formülü ile %10 arttırılacaktır. Davacı gelecek yıllara ait hesaplanan kazançları ait olduğu yıldan önce alacağı için, 1/Kn formülüne göre %10 iskonto yapılmak suretiyle, davacının bilinen dönemi dışındaki 60 yaşına kadar bilinmeyen aktif dönem zararı hesaplaması yapılacaktır. Davacının yıllık kazancı 3.984,05 TL X 12 = 47.808,60 TL’dir.
| Yıl | Yıllık Kazanç | % 10 Artırım | % 10 İskonto | Net Kazanç |
| 1 | 47.808,60 TL | 1.10000000 | 0.90909091 | 47.808,60 TL |
| 2 | 47.808,60 TL | 1.21000000 | 0.82644628 | 47.808,60 TL |
| 3 | 47.808,60 TL | 1.33100000 | 0.75131480 | 47.808,60 TL |
| 4 | 47.808,60 TL | 1.46410000 | 0.68301346 | 47.808,60 TL |
| 5 | 47.808,60 TL | 1.61051000 | 0.62092132 | 47.808,60 TL |
| 6 | 47.808,60 TL | 1.77156100 | 0.56447393 | 47.808,60 TL |
| 7 | 47.808,60 TL | 1.94871710 | 0.51315812 | 47.808,60 TL |
| 8 | 47.808,60 TL | 2.14358881 | 0.46650738 | 47.808,60 TL |
| 9 | 47.808,60 TL | 2.35794769 | 0.42409762 | 47.808,60 TL |
| Hak Sahibi çocuk …’in destekten çıktığı dönem | 430.277,40 TL | |||
| 10 | 47.808,60 TL | 2.59374246 | 0.38554329 | 47.808,60 TL |
| 11 | 47.808,60 TL | 2.85311671 | 0.35049390 | 47.808,60 TL |
| Hak Sahibi çocuk …’nin destekten çıktığı dönem | 95.617,20 TL | |||
| 12 | 47.808,60 TL | 3.13842838 | 0.31863082 | 47.808,60 TL |
| 13 | 47.808,60 TL | 3.45227121 | 0.28966438 | 47.808,60 TL |
| 14 | 47.808,60 TL | 3.79749834 | 0.26333125 | 47.808,60 TL |
| 15 | 47.808,60 TL | 4.17724817 | 0.23939205 | 47.808,60 TL |
| 16 | 47.808,60 TL | 4.59497299 | 0.21762914 | 47.808,60 TL |
| 17 | 47.808,60 TL | 5.05447028 | 0.19784467 | 47.808,60 TL |
| Hak Sahibi çocuk …’nin destekten çıktığı dönem | 286.851,60 TL | |||
| 18 | 47.808,60 TL | 5.55991731 | 0.17985879 | 47.808,60 TL |
| 19 | 47.808,60 TL | 6.11590904 | 0.16350799 | 47.808,60 TL |
| 20 | 47.808,60 TL | 6.72749995 | 0.14864363 | 47.808,60 TL |
| 21 | 47.808,60 TL | 7.40024994 | 0.13513057 | 47.808,60 TL |
| 22 | 47.808,60 TL | 8.14027494 | 0.12284597 | 47.808,60 TL |
| Hak sahibi eş …’nın destek almaya devam ettiği aktif dönem | 239.043,00 TL | |||
Davacının bilinmeyen pasif dönem zararı (9 yıl)
Davacının 7 yıllık pasif dönem zararı hesaplanırken Yargıtay’ın içtihatları doğrultusunda, asgari geçim indirimi katılmadan, yasal asgari ücret üzerinden hesaplama yapılacaktır. 01.07.2016 tarihinden itibaren net asgari ücret 1.177,46 TL olup, bu durumda yıllık kazanç 1.177,46 X 12 = 14.129,52 TL’dir.
| Yıl | Yıllık Kazanç | % 10 Artırım | % 10 İskonto | Net Kazanç |
| 23 | 14.129,52 TL | 8.95430243 | 0.11167816 | 14.129,52 TL |
| 24 | 14.129,52 TL | 9.84973268 | 0.10152560 | 14.129,52 TL |
| 25 | 14.129,52 TL | 10.83470594 | 0.09229600 | 14.129,52 TL |
| 26 | 14.129,52 TL | 11.91817654 | 0.08390545 | 14.129,52 TL |
| 27 | 14.129,52 TL | 13.10999419 | 0.07627768 | 14.129,52 TL |
| 28 | 14.129,52 TL | 14.42099361 | 0.06934335 | 14.129,52 TL |
| 29 | 14.129,52 TL | 15.86309297 | 0.06303941 | 14.129,52 TL |
| 30 | 14.129,52 TL | 17.44940227 | 0.05730855 | 14.129,52 TL |
| 31 | 14.129,52 TL | 19.19434250 | 0.05209868 | 14.129,52 TL |
| Hak sahibi eş …’nın destek almaya devam ettiği pasif dönem | 127.165,68 TL | |||
Maddi Tazminat Hesabı
Hak sahiplerinin destek süreleriyle orantılı olarak maddi zararları aşağıda gösterilmiştir.
Müteveffanın eşi …’nın maddi zararı
Bilinen 1. Dönem aktif devrede maddi zarar : 18.309,81 TL X 2/6 = 6.103,27 TL
Bilinen 2. Dönem aktif devrede maddi zarar : 186.739,82 TL X 2/7 = 53.354,23 TL
9 yıllık işleyecek bilinmeyen aktif devrede maddi zarar : 430.277,40 TL X 2/7 = 122.936,40 TL
2 yıllık işleyecek bilinmeyen aktif devrede maddi zarar : 95.617,20 TL X 2/6 = 31.872,40 TL
6 yıllık işleyecek bilinmeyen aktif devrede maddi zarar : 286.851,60 TL X 2/5 = 114.740,64 TL
5 yıllık işleyecek bilinmeyen aktif devrede maddi zarar : 239.043,00 TL X 1/2 = 119.521,50 TL
9 yıllık işleyecek bilinmeyen pasif devrede maddi zarar : 127.165,68 TL X 1/2 = 24.726,66 TL
Toplam = 473.255,10 TL
Müteveffanın kızı …’in maddi zararı
Bilinen 1. Dönem aktif devrede maddi zarar : 18.309,81 TL X 1/6 = 3.051,64 TL
Bilinen 2. Dönem aktif devrede maddi zarar : 186.739,82 TL X 1/7 = 26.677,12 TL
9 yıllık işleyecek bilinmeyen aktif devrede maddi zarar : 430.277,40 TL X 1/7 = 61.468,20 TL
2 yıllık işleyecek bilinmeyen aktif devrede maddi zarar : 95.617,20 TL X 1/6 = 15.936,20 TL
Toplam = 107.133,16 TL
Müteveffanın oğlu …’in maddi zararı
Bilinen 1. Dönem aktif devrede maddi zarar : 18.309,81 TL X 1/6 = 3.051,64 TL
Bilinen 2. Dönem aktif devrede maddi zarar : 186.739,82 TL X 1/7 = 26.677,12 TL
9 yıllık işleyecek bilinmeyen aktif devrede maddi zarar : 430.277,40 TL X 1/7 = 61.468,20 TL
Toplam = 91.196,96 TL
Hak Sahiplerinin Gerçek Maddi Zararları
Eş …’nın gerçek maddi zararı:
Gelir Hissesi: 473.255,10 TL
%2 evlenme ihtimali indirimi : 473.255,10 TL X % 98 = 463.790,00 TL
%50 kusur indirimi : 463.790,00 TL X % 50 = 231.895,00 TL
SGK Geliri Mahsup : 231.895,00 TL – 23.406,11 TL = 208.788,90 TL
Davalı tarafından ödenen mahsup : 208.788,90 TL – 50.000,00 TL = 158.788,90 TL
Çocuk …’in gerçek maddi zararı:
Gelir Hissesi: 107.133,16 TL
%50 kusur indirimi : 107.133,16 TL X %50 = 53.566,58 TL
SGK Geliri Mahsup : 53.566,58 TL – 7.093,71 TL = 46.472,87 TL
Çocuk …’in gerçek maddi zararı:
Gelir Hissesi: 91.196,96 TL
%50 kusur indirimi : 91.196,96 TL X %50 = 45.598,48 TL
SGK Geliri Mahsup : 45.598,48 TL – 6.509,92 TL = 39.088,56 TL
- SONUÇ
Tüm delillerin değerlendirmesi ile takdiri Sayın Mahkemeye ait olmak üzere, müteveffanın 23.11.2011 tarihinde geçirmiş olduğu iş kazası sonucu vefat etmesi sebebiyle;
- Davacı …’nın uğradığı gerçek maddi zarar 158.788,90 TL olarak,
- Davacı …’in uğradığı gerçek maddi zarar 46.472,87 TL olarak,
- Davacı …’in uğradığı gerçek maddi zarar 39.088,56 TL olarak hesaplanmış olup, Sayın Mahkemeye saygıyla sunarım.31.08.2016
Hesap Bilirkişisi
Gökmen Ergür