YARGITAY 9. HUKUK DAİRESİ
Tarih: 07.11.2018 Esas: 2018/9374 Karar: 2018/19954
PTT Genel Müdürlüğü – Alt İşveren – Yargıtay Muvazaa Kriterleri
Özet :
Muvazaa tespitine esas alınan ölçütler isabetli olmadığından, dava konusu iş müfettiş raporunun iptali gerekirken yerinde olmayan gerekçeler ile asıl ve birleşen davaların reddine karar verilmesi hatalı olup, bozmayı gerektirmiştir.
MAHKEMESİ :İŞ MAHKEMESİ
Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen kararın, temyizen incelenmesi davacı Ptt Genel Müdürlüğü ve birleşen dosya davacısı … Organizasyon Nakliyat Reklamcılık ve Tic. Ltd. Şti. vekilleri tarafından istenilmekle, temyiz taleplerinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:
YARGITAY KARARI
A) Davacı İsteminin Özeti:
Asıl davada davacı PTT Genel Müdürlüğü vekili; T.C. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı … Bölge Müdürlüğü iş müfettişlerince düzenlenen 11.11.2011 tarihli ve 72 sayılı raporu ile yapılan muvazaa tespitinin yerinde olmadığını, alt işverenlik ilişkilerinin mevzuata uygun kurulduğunu iddia ederek alt işverenlik ilişkilerinin muvazaalı olmadığının tespitini talep etmiştir.
Birleşen … 7. İş Mahkemesi’nin 2012/74 Esas sayılı dosyada, davacı … Organizasyon Nakliyat Reklamcılık ve Tic. Ltd. Şti. vekili; T.C. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı … Bölge Müdürlüğü iş müfettişlerince yapılan denetim sonucu düzenlenen raporda tespit edilen alt işverenlik ilişkilerinin ihale mevzuatı doğrultusunda kurulduğunu ve muvazaa bulunmadığını iddia ederek 23.01.2012 tarihli rapor ile bu rapora dayalı tesis edilen 3819 sayılı işlem ile kesilecek cezanın iptaline karar verilmesini talep etmiştir.
B) Davalı Cevabının Özeti:
Asıl ve birleşen davada Bakanlık vekili, davacıların itiraz ettikleri iş müfettişlerince yapılan denetim sonucunda düzenlenen raporunun usul ve yasaya uygun olduğunu savunarak davanın reddini talep etmiştir.
C) Yerel Mahkeme Kararının Özeti:
Mahkeme, toplanan kanıtlar ve bilirkişi raporuna dayanarak davacı PTT idaresi ve birleşen dosya davacısı tarafından açılan davalarda, T.C. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı … Bölge Müdürlüğü iş müfettişleri tarafından düzenlenen 11.11.2011 tarih ve 72 sayılı raporunda açıklanan PTT idaresiyle taşeron şirketler arasında imzalanan sözleşmelerin muvazaalı olduğunun iddia edildiği, celp edilip incelenen hizmet alım sözleşmeleri içeriğinde posta ve koli/kargo gönderilerinin kabul, ayrım, işleme ve dağıtım işlemlerinin yapılması amacıyla anılan şirketlerle PTT idaresi arasında sözleşme imzalandığı, bu sözleşmelerde ücretlerin, yıllık izinli ücretlerin, işin yapılacağı gün ve saatlerin, gerekirse değişiklik yapma hakkının vd, doğrudan doğruya PTT idaresi tarafından yapılacağının belirlendiği, PTT’nin işçi kadrosu yetersiz kaldığı için eksik kadroların bu şekilde hizmet alım sözleşmeleriyle karşılandığı, hizmet alım sözleşmelerindeki taşeronların değişmesine karşın çalışanların sabit kaldığı, bu taşeron çalışanlarıyla PTT çalışanlarının birlikte çalıştıkları, taşeron çalışanlarına PTT yetkililerinin talimat verip denetledikleri, alt işveren yetkilisinin çalışanlarla ilgili bir görevi olmayıp sadece iki kuruluş arasındaki ilişkiyi sağladığı, PTT çalışanlarını TİS gereği ücret, ikramiye, yıllık izin süresi konularında artışlar yapıldığı, bunlardan alt işveren işçilerinin yararlanamadığı ve bu kapsamda imzalanan hizmet alım sözleşmelerinin işçilerin iş sözleşmesi, TİS veya mevzuattan kaynaklanan bireysel veya kollektif haklarının kısıtlanması veya ortadan kaldırılmasına yönelik olduğu, Borçlar Kanunu’nun genel ilkesi olan sözleşmenin yapılmasında kullanılan sözcüklerin değil tarafların gerçek ve ortak iradelerinin dikkate alınması gerektiği ve yapılan hizmet alım sözleşmelerinin muvazaalı olduğu gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
D) Temyiz:
Kararı davacı Ptt Genel Müdürlüğü ve birleşen dosya davacısı … Organizasyon Nakliyat Reklamcılık ve Tic. Ltd. Şti. temyiz etmiştir.
E) Gerekçe:
Uyuşmazlık; T.C. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı … Bölge Müdürlüğü iş müfettişlerince tanzim olunan 11.11.2011 tarihli ve 72 sayılı rapordaki PTT Genel Müdürlüğü’nce yapılan alt işverenlik sözleşmelerinin muvazaalı olduğuna ilişkin tespitin yerinde olup olmadığı noktasında toplanmaktadır.
Dava konusu raporun tanzim edildiği dönemde yürürlükte olan mülga 5584 sayılı Posta Kanunu’nun 10 uncu maddesine -5893 sayılı Kanun ile- eklenen fıkra ile PTT idaresinin postaların ayrım ve dağıtım işlerini ihale yolu ile 3.şahıslara gördürebileceği hüküm altına alınmıştır.
Yine, PTT idaresi Kamu İhale Kanunu’na tabi olup, 4734 sayılı Kanun hükümlerine göre açtığı ihale sonucunda 4735 sayılı Kanuna göre alt işverenlik sözleşmelerini yapmıştır.
Kamu ihale Kanunu’nun 62. maddesine -6552 sayılı Kanunun 10. maddesi ile-eklenen (e) bendine göre de idareye ait bir işyerinde yürütülen asıl işin bir bölümünde idarenin ve işin gereği ile teknolojik nedenlerle uzmanlık gerektiren işler için de hizmet alımı ihalesine çıkılabileceği kural altına alınmıştır.
İş müfettiş raporuna konu alt işverenlik sözleşmeleri ile eki şartnamelere göre işe alınacak ve çalıştırılacak işçilere ilişkin düzenlemeler asıl işverenin alt işveren ile birlikte sorumluluğunun sonucu olup, alt işverenin yetkilerini ve sorumluluklarını kaldıran düzenlemeler değildir.
Kaldı ki davacı PTT idaresinin, Anayasa ile korunan temel hak ve özgürlüklerden olan haberleşme hürriyeti kapsamında posta hizmetlerinin sunduğu dikkate alındığı bu konulardaki yönetim ve denetim yetkisinin sınırlarının geniş ele alınması gerekliliği de gözden kaçırılmamalıdır. Aksi yöndeki bir kabul sunulan hizmetin niteliği, korunan hak ve menfaatin karşısında yerinde olmayacaktır.
Yine, alt işveren değiştiği halde bir kısım işçilerin yeni alt işverende çalışmalarını yasaklayan yasal bir düzenleme olmadığından, bu şekildeki bir çalışma şeklinden hareketle alt işverenlik sözleşmesinin muvazaalı olduğunun kabul edilmesi de yerinde değildir.
Açıklanan bu maddi ve hukuksal olgulara göre; muvazaa tespitine esas alınan ölçütler isabetli olmadığından, dava konusu iş müfettiş raporunun iptali gerekirken yerinde olmayan gerekçeler ile asıl ve birleşen davaların reddine karar verilmesi hatalı olup, bozmayı gerektirmiştir.
F) SONUÇ:
Temyiz olunan kararın, yukarıda yazılı sebeplerden dolayı BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, 07.11.2018 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.