YARGITAY 9. HUKUK DAİRESİ
Tarih: 28.02.2019 Esas: 2015/32592 Karar: 2019/5032
Satış Temsilcisi Mesaisi Arttıkça Prim Alacağı Artacağından, Bir Anlamda Yüzde Usulü İle Çalışması Söz Konusu Olduğundan Fazla Çalışma Ücretinin Yüzde Usulünde Olduğu Gibi Sadece Zamlı Kısmının (% 50) Hesaplanması Gerekir.
Özet:
Davacı işçinin fazla çalışma yapıp yapmadığı konusunda taraflar arasında uyuşmazlık bulunmaktadır. Davacı satış temsilcisi olduğu ve günlük brüt 54,70 TL teşvik primi aldığından fazla çalışmaya ilişkin hesaplamanın sadece % 50 zamlı kısma ilişkin yapılması gerekir.
MAHKEMESİ :İŞ MAHKEMESİ
Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen kararın, temyizen incelenmesi taraflar avukatlarınca istenilmekle, temyiz taleplerinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:
YARGITAY KARARI
A) Davacı İsteminin Özeti:
Davacı vekili, müvekkilinin davalıya ait işyerinde 12/08/2011-14/05/2013 tarihleri arasında satış elemanı olarak çalıştığını, ihbar öneline uyulmaksızın haksız olarak iş akdinin tek taraflı olarak feshedildiğini, kıdem ve ihbar tazminatlarının giydirilmiş ücretler esas alınmaksızın doğru hesap edilmeyerek 2.151,73 TL kıdem tazminatı, 1.275,78 TL ihbar tazminatı ödendiğini, bakiye kıdem ve ihbar tazminatlarının ödenmediğini ileri sürerek kıdem ve ihbar tazminatı ile fazla çalışma alacağının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
B) Davalı İsteminin Özeti:
Davalı vekili, fazla çalışma ücretlerinin bordrolarda yansıtılarak ödendiğini, davacının ihtirazi kayıt koymadan bordroları imzaladığını, fazla mesai tahakkuklarını da içeren her ay değişik miktarlardaki ödemenin banka kanalıyla yapıldığını, davacının iş yerinde satış temsilcisi olduğunu, mesaisini kendisinin düzenlediğini, satış temsilcilerine sabit ücret dışında performansa dayalı ücret ödendiğini, satış primi ödemelerinin fazla mesaiyi kapsadığını savunarak davanın reddini istemiştir.
C) Mahkeme Kararının Özeti:
Mahkemece, davacının 12/08/2011-14/05/2013 tarihleri arasında satış elemanı olarak çalıştığı, iş akdinin işveren tarafından feshedildiği, fesih sebebinin işten ayrılış bildirgesinde de “işveren tarafından haklı sebep bildirilmeksizin fesih olarak” bildirildiği, dolayısıyla davacının iş akdinin davalı işveren tarafından haksız olarak feshedildiğinin kabulünün gerektiği gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
D) Temyiz:
Kararı, davacı ve davalı vekili yasal süresinde temyiz etmiştir.
E) Gerekçe:
1- Dosyadaki yazılara, toplanan delillerle kararın dayandığı kanuni gerektirici sebeplere göre davalının tüm, davacının aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan temyiz itirazları yerinde değildir.
2- Davacı işçinin fazla çalışma yapıp yapmadığı konusunda taraflar arasında uyuşmazlık bulunmaktadır.
Fazla çalışma yaptığını iddia eden işçi bu iddiasını ispatla yükümlüdür. Ücret bordrolarına ilişkin kurallar burada da geçerlidir. İşçinin imzasını taşıyan bordro sahteliği ispat edilinceye kadar kesin delil niteliğindedir. Bir başka anlatımla bordronun sahteliği ileri sürülüp kanıtlanmadıkça, imzalı bordroda görünen fazla çalışma alacağının ödendiği varsayılır.
Fazla çalışmanın ispatı konusunda işyeri kayıtları, özellikle işyerine giriş çıkışı gösteren belgeler, işyeri iç yazışmaları delil niteliğindedir. Ancak, fazla çalışmanın yazılı belgelerle kanıtlanamaması durumunda tarafların, tanık beyanları ile sonuca gidilmesi gerekir. Bunun dışında herkesçe bilinen genel bazı vakıalar da bu noktada göz önüne alınabilir. İşçinin fiilen yaptığı işin niteliği ve yoğunluğuna göre de fazla çalışma olup olmadığı araştırılmalıdır.
İmzalı ücret bordrolarında fazla çalışma ücreti ödendiği anlaşılıyorsa, işçi tarafından gerçekte daha fazla çalışma yaptığının ileri sürülmesi mümkün değildir. Ancak, işçinin fazla çalışma alacağının daha fazla olduğu yönündeki ihtirazi kaydının bulunması halinde, bordroda görünenden daha fazla çalışmanın ispatı her türlü delille yapılabilir. Bordroların imzalı ve ihtirazi kayıtsız olması durumunda, işçinin bordroda belirtilenden daha fazla çalışmayı yazılı belge ile kanıtlaması gerekir.
İşçinin imzasını içermeyen bordrolarda fazla çalışma tahakkuku yer aldığında ve tahakkukta yer alan miktarların karşılığı banka hesabına ödendiğinde, tahakkuku aşan fazla çalışmalar her türlü delille ispatlanabilir. Tahakkuku aşan fazla çalışma hesaplandığında, bordrolarda yer alan fazla çalışma ödeme tutarları mahsup edilmelidir.
Satış temsilcilerinin fazla çalışma yapıp yapmadıkları hususu, günlük faaliyet planları ile iş çizelgeleri de dikkate alınarak belirlenmelidir. Satış temsilcileri genelde belli hedeflerin gerçekleşmesine bağlı olarak prim karşılığı çalışmaktadırlar. Prim, çalışanı özendirici ve ödüllendirici bir ücret ödemesi olup işverence işçiye garanti edilmiş bir temel ücretin üzerine belirli bir usule bağlı olarak ödenen ek bir ücrettir. İşverenin istek ve değerlendirmesine bağlı olabileceği gibi, sözleşme gereği olarak da verilebilir. Fazla mesai ise kural olarak 4857 sayılı İş Kanunu’na göre, kanunda yazılı şartlar çerçevesinde, haftalık 45 saati aşan çalışmalardır. İşçi fazla mesai yapsın yapmasın prim ödemesi var ise bu ek ücrete hak kazanır. Ancak ister gezerek, isterse işyerinde çalışsın satış temsilcisi mesaisi arttıkça prim alacağı artacağından, bir anlamda yüzde usulü ile çalışması söz konusu olduğundan fazla çalışma ücretinin yüzde usulünde olduğu gibi sadece zamlı kısmının (% 50) hesaplanması gerekir.
Somut uyuşmazlıkta, fazla çalışma tahakkuku içermeyen aylar bakımından her iki tarafın tanık beyanlarına göre hesaplama yapılıp fazla çalışma alacağının kabulü gerekirken reddi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
Davacı satış temsilcisi olduğu ve günlük brüt 54,70 TL teşvik primi aldığından fazla çalışmaya ilişkin hesaplamanın sadece % 50 zamlı kısma ilişkin yapılması gerekir.
F) Sonuç:
Temyiz olunan kararın, yukarıda yazılı sebeplerden dolayı BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, 28.02.2019 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.