İSTANBUL … İŞ MAHKEMESİ SAYIN HÂKİMLİĞİNE  BİLİRKİŞİ RAPORU

ESAS NO                   : 20../…

DAVACI                   :

VEKİLİ                     : Av. …

DAVALILAR           : 1. …

KONU                       : Davacı iddia ve davalı savunmaları, toplanan deliller ve dosya içeriği incelenerek, 16.11.2017 tarihli ara karar uyarınca hazırlanan bilirkişi raporudur.

  • İDDİA VE TALEP

Davacı vekili, 18.03.2016 tarihli dava dilekçesi ile özetle; davacı kurum müdürlüğünde … ve … Adi Ortaklığı unvanlı işyeri sigortalılarından …’in 17.04.2013 tarihinde geçirdiği trafik iş kazası sonucu sürekli iş göremez duruma girdiğini, iş kazası sonucunda sigortalıya 31.432,03 TL peşin sermaye değerli gelir bağlandığını, istirahatli kaldığı 18.04.2013-14.07.2013 tarihleri arasında 3.061,90 TL geçici iş göremezlik ödeneği ödendiğini, 2.952,56 TL tedavi gideri yapıldığını, böylece 37.446,49 TL kurum zararı meydana geldiğini iddia ederek şimdilik 7.489,298 TL’nin gelirlere onay, masraflara sarf ve tediye sarf tarihinden itibaren yasal faizi ile tahsilini talep etmiştir.

  • TESPİT OLUNAN HUSUSLAR

 Kazalının yaşı: Kazalı 20.04.1974 doğumlu olup, kazanın olduğu 17.04.2013 tarihinde 39 yıl 7 gün (39) yaşındadır. 2010 tarihli TRH-2010 Erkek Türkiye Hayat Tablosuna göre kazalının bakiye ömrü 36 yıl olup, muhtemel ömür sonu 75 yaştır. Yargıtay’ın yerleşen içtihatları uyarınca 60 yaşına kadar çalışacağı kabul edildiğinde, 21 yıl aktif çalışma dönemi ve 15 yıl pasif (emeklilik) dönemi oluşturacaktır.

İş Göremezlik Oranı: SGK Başkanlığı Aylık Gelir Bağlama Kararı ve PSD Değeri belgesinden, kazalının kontrol muayenesi gerektirmeyen meslekte kazanma güç kayıp oranının %14,00 olduğu tespit edilmiştir.

Kusur Durumu: Dosyada mevcut 12.10.2017 tarihli kusur raporu içeriğinden;

Davalı işverenin … ve …’nin (… ve … Adi Ortaklığı) iş kazası olayının meydana gelmesinde %20 kusurlu olduğu,

Davalı …’ün iş kazası olayının meydana gelmesinde %40 kusurlu olduğu,

Kazalı sigortalının, iş kazası olayının meydana gelmesinde %40 kusurlu olduğu tespit edilmiştir.

Kazalı işçinin kazancı: Dosya kapsamından, sigortalının kaza tarihindeki ücretinin brüt 1.759,33 TL olarak tespit edilmiş olup, kaza tarihindeki brüt asgari ücretin 978,60 TL olması sebebiyle, sigortalının ücretinin asgari ücrete oranı, 1.759,33 TL / 978,60 TL = 1,7978 olarak tespit edilmiştir. Bu durumda, sigortalının kazancı, asgari ücretin 1,7978 katı olacak şekilde hesaplama yapılacaktır.

İş kazası sonucu SGK tarafından yapılan ödemeler:

  • Sigortalıya bağlanan sürekli iş göremezlik ödemesinin ilk peşin sermaye değerinin 31.432,03 TL olduğu, bu gelirin onay tarihinin 22.07.2015 olduğu tespit edilmiştir.
  • Sigortalının geçici iş göremez durumda olduğu 18.04.2013-14.07.2013 tarihleri arasında 3.061,90 TL geçici iş göremezlik ödeneği ödendiği tespit edilmiştir.
  • Sigortalının tedavi masrafları için 2.952,56 TL ödeme yapıldığı tespit edilmiştir.

 

  • DEĞERLENDİRME

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 21. maddesi “İş kazası ve meslek hastalığı, işverenin kastı veya sigortalıların sağlığını koruma ve iş güvenliği mevzuatına aykırı bir hareketi sonucu meydana gelmişse, Kurumca sigortalıya veya hak sahiplerine bu Kanun gereğince yapılan veya ileride yapılması gereken ödemeler ile bağlanan gelirin başladığı tarihteki ilk peşin sermaye değeri toplamı, sigortalı veya hak sahiplerinin işverenden isteyebilecekleri tutarlarla sınırlı olmak üzere, Kurumca işverene ödettirilir.” hükmünü düzenlemiştir.

Yargıtay 10. Hukuk Dairesi, 30.01.2014 tarih, 2013/25209 Esas 2014/1727 Karar sayılı kararı ile “5510 sayılı Kanunun İş kazası ve meslek hastalığı ile hastalık bakımından işverenin sorumluluğunu düzenleyen 21’inci madde hükmü, sigortalıya ya da ölümü halinde hak sahiplerine bağlanan gelirler ile yapılan harcama ve ödemelerin işverenden rücuen tahsili koşulları düzenlenmiş olup; işverenin sorumluluğu için, zarara uğrayanın sigortalı olması, zararı meydana getiren olayın iş kazası veya meslek hastalığı niteliğinde bulunması, zararın meydana gelmesinde işverenin kastının veya sigortalının sağlığını koruma ve iş güvenliği mevzuatına aykırı bir hareketinin ve bu hareket ile meydana gelen iş kazası ve meslek hastalığı arasında illiyet bağının bulunması gerekir. Buradan, işverenin, işçilerin sağlığını koruma ve iş güvenliğine ilişkin mevzuatın kendisine yüklediği, objektif olarak mümkün olan tüm tedbirleri alma yükümlülüğünü yerine getirmemesi ve bu nedenle iş kazası veya meslek hastalığı şeklinde sosyal sigorta riskinin gerçekleşmesi halinde, kusur esasına göre meydana gelen zararlardan Sosyal Güvenlik Kurumuna karşı rücuen sorumlu olduğu sonucu çıkarılmaktadır. Sigortalı ya da hak sahiplerine yapılan veya ileride yapılması gereken harcama ve ödemeler yönünden maddede herhangi bir sınır öngörülmemişken; bağlanan gelirler yönünden, gelirin başladığı tarihteki ilk peşin sermaye değeri toplamına, sigortalı veya hak sahiplerinin işverenden isteyebilecekleri tutarlarla sınırlı olmak üzere hükmedilebileceği öngörülmüştür. Ancak, sigortalıya genel sağlık sigortası kapsamında yapılan sağlık hizmeti giderlerinin işverenden rücuen tahsili 5510 sayılı Kanunun 76’ncı maddesinin 4’üncü fıkrasında ayrıca düzenlenmiş olduğundan, aynı Kanunun 21’inci maddesi kapsamı dışında olduğu kuşkusuzdur. Maddedeki “gelirin başladığı tarihteki ilk peşin sermaye değerinin” rücunun konusunu oluşturacağına ilişkin açık düzenleme karşısında; bağlanan gelirin ilk peşin sermaye değerinin hesabında nazara alınan gelir miktarındaki başlama tarihinden sonraki kanun ve katsayı değişiklikleri nedeniyle meydana gelecek artışlar Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından istenemez. Kurumun işverenden rücu hakkının hukuksal temeline gelince: Kastı ya da sigortalının sağlığını koruma ve iş güvenliği mevzuatına aykırı hareketi ile iş kazası veya meslek hastalığına neden olan işveren, sigortalı veya hak sahibine karşı tazminat ödeme yükümlülüğü altında bulunmaktadır. Madde metninden anlaşılacağı üzere, bu durumda sigortalı ya da hak sahiplerine sosyal sigorta yardımlarında bulunan Kurumun yaptığı yardımları,  işverenden rücuen isteme hakkı vardır. İşverenin borcunun sözleşmeden aykırılık kaynaklı olup, geçerli bir borç olduğu ve alacaklı konumundaki sigortalı veya hak sahibinin bu yardımlarla kısmen ya da tamamen tatmin edildiği açıktır. Burada sigortalı veya hak sahibine Kurumca bağlanan gelirler yönünden tazminat miktarı başladığı tarihteki ilk peşin sermaye değeri olarak öngörülmüştür. Ancak açıkça söz konusu tutarın, sigortalı veya hak sahibinin işverenden isteyebileceği tutarı aşamayacağı, bir başka deyişle kurumun rücu hakkının anılan tutara bağlı ve sınırlı olduğu düzenlenmiştir. İşverenden istenebilecek tutarın belirlenmesi ise, bir gerçek zarar hesabını zorunlu kılmaktadır. Halefiyet ilkesi gereği işverenin Kurum karşısındaki sorumluluğunun kapsamı maddede açıklanmış olup; madde metninde sigortalı veya hak sahibinin “alabileceği” değil, “isteyebileceği” miktardan bahsedilmektedir. Sigortalı ya da hak sahibinin “isteyebileceği” tutar, işverenin yaptığı harici ödemeleri de içeren, dolayısıyla bu ödemelerin mahsup edilmesinden önceki toplam tutarı; “alabileceği” tutar ise tüm ifa amacını taşıyan ödemeler dışlandıktan sonra kalan tutarı ifade etmektedir. Bir başka deyişle; sigortalı veya hak sahibinin isteyebileceği miktar, açtıkları ve kesinleşen tazminat davasında belirlenecek gerçek zarardan ibarettir. Bu nedenle, sigortalı veya hak sahipleri tarafından tazminat davası açılması halinde, kesinleşen tazminat davasında alınan ve 5510 sayılı Kanunun 21’inci maddesine uygun şekilde saptanan kusur ile belirlenen gerçek zarar miktarının eldeki rücuen tazminat davasında da Kurum yönünden bağlayıcı olduğunun kabulü gerekir. Dolayısıyla, sigortalı ya da hak sahipleri tarafından herhangi bir tazminat davası açılmamış ise; Mahkemece gerçek zarar tutarının usulünce belirlenmesi gerekeceği açıktır. Öte yandan gerçek zarar hesabı, tazminat hukukuna ilişkin genel ilkeler doğrultusunda yapılmalıdır. Sigortalı sürekli iş göremezlik durumuna girmişse bedensel zarar hesabı, ölüm halinde ise destekten yoksun kalma tazminatı (818 sayılı Borçlar Kanununun 45 ve 46, 6098 sayılı Türk Borçlar Kanununun 54 ve 55’inci maddeleri) hesabı dikkate alınmalıdır. Bu kapsamda; a) Sigortalının veya hak sahibinin bakiye ömürleri daha önceki yıllarda Fransa’dan alınan 1931 tarihli “PMF” cetvelleri ile saptanmakta ise de; Başkanlık Hazine Müsteşarlığı, Hacettepe Üniversitesi Fen Fakültesi Aktüerya Bilimleri Bölümü, BNB Danışmanlık, Marmara Üniversitesi ve Başkent Üniversitesi’nin çalışmalarıyla “TRH2010” adı verilen “Ulusal Mortalite Tablosu” hazırlanmıştır. Gerçek zarar hesabı özü itibariyle varsayımlara dayalı bir hesap olduğundan, gerçeğe en yakın verilerin kullanılması esastır. Bu durumda, ülkemize özgü ve güncel verileri içeren TRH 2010 tablosunun tazminat hesabına esas bakiye ömrün belirlenmesinde nazara alınmalıdır. b) Tazminatların peşin olarak hesaplanması, oysa gelirlerin taksit taksit elde edilmesi, bu nedenle peşin belirlenen tazminattan her taksitte ödenen kısmın bakiyesinden faiz geliri elde edileceğinden sermayeye ekleneceği nazara alınarak, tazminata esas gelire iskonto uygulanmaktadır. Peşin sermayeden elde edilecek yarar reel faiz kadardır. Buna göre; önceki uygulamalardaki gibi %10 iskonto oranı yerine, enflasyon dışlanarak, değişen ekonomik koşullar ve reel faiz oranları da nazara alınıp, Sosyal Güvenlik Kurumu ilk peşin sermaye değeri hesaplamalarına paralel olarak %5 oranı uygulanmalıdır. c) Meslekte kazanma güç kaybı oranının % 60’ın altında kaldığı durumlarda, sigortalının iş göremezlik oranına bağlı olarak emsallerine göre daha fazla efor harcamak suretiyle de olsa, çalışmasını sürdürüp yaşlılık aylığına hak kazanması mümkün bulunduğundan, 60 yaş sonrası pasif dönem için zarar hesabı yapılmasına olanak bulunmamaktadır” İçtihadını benimsemiştir.

Bu sebeple, takdiri Sayın Mahkemeye ait olmak üzere, davacı kurum talepleri ile dosyadaki mevcut deliller ışığında, kazalı sigortalının işverenden isteyebileceği maddi zararın tavan miktarı tespit edilecek olup, buna göre kazalı sigortalıya bağlanan sürekli iş göremezlik geliri ilk peşin sermaye değeri ve geçici iş göremezlik ödemesi ile tedavi masrafları, davalının kusur oranına karşılık gelen rücuen alacak miktarı belirlenecektir.

  • HESAPLAMA

 TAVAN HESABI

Sigortalının bilinen aktif dönem zararı

İş kazasının olduğu 17.04.2013 tarihinden asgari ücretin belirli olduğu 31.12.2017 tarihine kadar hesaplanan kazançlar bilinen aktif dönem zararı olarak hesaplanmıştır.

Hesaplama Dönemi   Aylık Net Asgari Ücret   Asgari Ücret Katsayısı Aylık Net Ücret   Süre         Net Kazanç
17.04.2013-30.06.2013 arası 773,01 TL x 1,7978 1.389,72 TL  / 30 x 74 gün = 3.427,97 TL
01.07.2013-14.12.2013 arası 803,68 TL x 1,7978 1.444,86 TL  / 30 x 14 gün = 674,27 TL
Geçici İş Göremezlik Dönemi Toplamı    4.102,24 TL
15.07.2013-31.12.2013 arası 803,68 TL x 1,7978 1.444,86 TL  / 30 x 166 gün = 7.994,87 TL
01.01.2014-30.06.2014 arası 846,00 TL x 1,7978 1.520,94 TL  / 30 x 180 gün = 9.125,63 TL
01.07.2014-31.12.2014 arası 891,03 TL x 1,7978 1.601,89 TL  / 30 x 180 gün = 9.611,36 TL
01.01.2015-30.06.2015 arası 949,07 TL x 1,7978 1.706,24 TL  / 30 x 180 gün = 10.237,43 TL
01.07.2015-31.12.2015 arası 1.000,54 TL x 1,7978 1.798,77 TL  / 30 x 180 gün = 10.792,62 TL
01.01.2016-30.06.2016 arası 1.300,99 TL x 1,7978 2.338,92 TL  / 30 x 180 gün = 14.033,52 TL
01.07.2016-31.12.2016 arası 1.300,99 TL x 1,7978 2.338,92 TL  / 30 x 180 gün = 14.033,52 TL
01.01.2017-30.06.2017 arası 1.404,06 TL x 1,7978 2.524,22 TL  / 30 x 180 gün = 15.145,31 TL
01.07.2017-31.12.2017 arası 1.404,06 TL x 1,7978 2.524,22 TL  / 30 x 180 gün = 15.145,31 TL
Bilinen Aktif Dönem Zararı Toplamı   106.119,58 TL

Sigortalının bilinmeyen aktif dönem zararı (16 yıl)

Yargıtay içtihatları ile yerleşmiş uygulamalara göre, sigortalının yıllık ücret artış oranı Kn formülü ile %5 arttırılacaktır. Sigortalı, gelecek yıllara ait hesaplanan kazançları ait olduğu yıldan önce alacağı için, 1/Kn formülüne göre %5 iskonto yapılmak suretiyle, sigortalının bilinen dönemi dışındaki 60 yaşına kadar bilinmeyen aktif dönem zararı hesaplaması yapılacaktır. Sigortalının yıllık kazancı 2.524,22 TL x 12 ay = 30.290,64 TL’dir.

Yıl Yıllık Kazanç % 5 Artırım % 5 İskonto Net Kazanç
1 30.290,64 TL 1.0500 0.95238095238 30.290,64 TL
2 30.290,64 TL 1.1025 0.90702947845 30.290,64 TL
3 30.290,64 TL 1.157625 0.86383759852 30.290,64 TL
4 30.290,64 TL 1.21550625 0.82270247478 30.290,64 TL
5 30.290,64 TL 1.2762815625 0.78352616645 30.290,64 TL
6 30.290,64 TL 1.34009564062 0.74621539661 30.290,64 TL
7 30.290,64 TL 1.40710042265 0.7106813301 30.290,64 TL
8 30.290,64 TL 1.47745544378 0.676839362 30.290,64 TL
9 30.290,64 TL 1.55132821596 0.64460891619 30.290,64 TL
10 30.290,64 TL 1.62889462675 0.61391325351 30.290,64 TL
11 30.290,64 TL 1.71033935808 0.58467928905 30.290,64 TL
12 30.290,64 TL 1.79585632598 0.55683741814 30.290,64 TL
13 30.290,64 TL 1.88564914227 0.5303213506 30.290,64 TL
14 30.290,64 TL 1.97993159938 0.50506795295 30.290,64 TL
15 30.290,64 TL 2.07892817934 0.48101709804 30.290,64 TL
16 30.290,64 TL 2.1828745883 0.45811152194 30.290,64 TL
Toplam    = 484.650,24 TL

Sigortalının bilinmeyen pasif dönem zararı (15 yıl)

Sigortalının maluliyet oranı %14,00 olarak belirlenmiştir. Yargıtay’ın “Meslekte kazanma güç kaybı oranının % 60’ın altında kaldığı durumlarda, sigortalının iş göremezlik oranına bağlı olarak emsallerine göre daha fazla efor harcamak suretiyle de olsa, çalışmasını sürdürüp yaşlılık aylığına hak kazanması mümkün bulunduğundan, 60 yaş sonrası pasif dönem için zarar hesabı yapılmasına olanak bulunmamaktadır. içtihadı gereği, sigortalının maluliyet oranı %60’ın altında olması sebebiyle, pasif dönem zararı hesaplanmayacaktır.

Sigortalının işverenden isteyebileceği tutar

  İş Kazası Güç Kayıp Oranı Kusur   Toplam
Geçici İş Göremezlik Dönemi (18.04.2013-14.07.2013 Arası)
4.102,24 TL  %  100  % 60  = 2.461,34 TL
Bilinen Aktif Dönem Zararı
106.119,58 TL  % 14  % 60  = 8.914,04 TL
Bilinmeyen Aktif Dönem Zararı
484.650,24 TL  % 14  % 60  = 40.710,62 TL
 + ___________
Net Toplam      = 52.086,01 TL

 RÜCU HESABI

Sürekli İş Göremezlik Ödemesi alacağı açısından sorumluluk

Davacı kurum tarafından, sigortalıya bağlanan gelirin ilk peşin sermaye değeri 31.432,03 TL olup, bu miktardan davalıların kusuru oranında sorumlu olduğu miktar;

31.432,03  TL                    x %60                                                                         =  18.859,22 TL

olarak hesaplanmıştır.

Yapılan hesaplama neticesinde, 5510 sayılı Yasa’nın 21. Maddesindeki sigortalının işverenden isteyebileceği tutar 52.086,01 TL olarak tespit edilmiş olup, davacı kurum tarafından sigortalıya bağlanan sürekli iş göremezlik ödemesinin peşin sermayeli değerinin, kusur indirimi yapıldıktan sonra miktarının 18.859,22 TL olarak tespit edilmiş olması ve bu rakamın hesaplanan tavan rakamdan düşük olması sebebiyle, bu rakamı davalıdan rücuen talep edebileceği belirlenmiştir.

Geçici iş göremezlik ödeneği açısından sorumluluk

Davacı kurum tarafından, sigortalıya geçici iş göremezlik ödeneği adı altında 3.061,90 TL ödeme yapıldığı tespit edilmiş olup, bu miktardan davalıların kusuru oranında sorumlu olduğu miktar;

3.061,90 TL                       x %60                                                                         =   1.837,14 TL

 

olarak hesaplanmıştır.

Tedavi gideri açısından sorumluluk

Davacı kurum tarafından, sigortalı için 2.952,56 TL tedavi gideri ödemesi yapıldığı tespit edilmiş olup, bu miktardan davalıların kusuru oranında sorumlu olduğu miktar;

2.952,56 TL                       x %60                                                                         =   1.771,54 TL

olarak hesaplanmıştır.

  • SONUÇ

Dosyada bulunan delillerin takdir ve değerlendirilmesi Sayın Mahkemeye ait olmak üzere, davacı kurumun, davalılardan

  • Sürekli İş Göremezlik Ödemesi Alacağı olan 18.859,22 TL’nin onay tarihi olan 22.07.2015 tarihinden itibaren yasal faizi ile
  • Geçici İş Göremezlik Ödemesi Alacağı olan 1.837,14 TL’nin ödeme tarihinden itibaren yasal faizi ile
  • Tedavi Gideri Alacağı olan 1.771,54 TL’nin ödeme tarihinden itibaren yasal faizi ile birlikte talep edebileceğine dair görüş ve tespitimi içerir raporumu Sayın Mahkemeye saygıyla sunarım.22.12.2017

Hesap Bilirkişisi

Gökmen Ergür