İSTANBUL … İŞ MAHKEMESİ SAYIN HÂKİMLİĞİNE BİLİRKİŞİ RAPORU
ESAS NO : 20../….
DAVACI : ……………….
VEKİLİ : Av. ……………..
DAVALI : ……………………..
VEKİLİ : Av. ………………
KONU : Davacı iddia ve davalı savunmaları, toplanan deliller ve dosya içeriği incelenerek, 08.08.2017 tarihli ara karar uyarınca hazırlanan bilirkişi raporudur.
- İDDİA VE TALEP
Davacı vekili, 05.04.2017 tarihli dava dilekçesi ile özetle; davacının 2009 yılından itibaren ……………………. çeşitli taşeron şirketler bünyesinde güvenlik amiri olarak çalıştığını ve çalışmaya devam ettiğini, davacının son çalışmış olduğu taşeron şirketin …………………….. olduğunu, davacının işe giriş tarihinden 2012 Temmuz ayına kadar yol ücreti aldığını, ancak 2012 Temmuz ayından itibaren yol ücretinin kesildiğini, daha sonra 2015 yılının Ocak ayında yol ücretinin yeniden verilmeye başlandığını, bu nedenle 2012 Temmuz ayından 2015 Ocak ayına kadar yol parasının davalıdan tahsili gerektiğini iddia ederek 2.000 TL yol ücreti alacağının tahsilini istemiştir.
- SAVUNMA VE CEVAP
Davalı …………………. vekili, 20.04.2017 tarihli cevap dilekçesi ile özetle; davacının alacaklarının zamanaşımına uğradığını, üniversitede bazı hizmetlerin hazırlanan teknik ve idari şartnameler çerçevesinde ihale edildiğini ve hizmet alımı yoluyla yapıldığını, davacının yol ücreti talebinin haksız olduğunu iddia ederek davanın reddini istemiştir.
- TESPİT OLUNAN HUSUSLAR
Celp ve ibraz olunan belgeler
- Şekerbank, ING Bank, Yapı Kredi Bankası, Kuveyt Türk Bankası yazı cevabında, davacının hesap hareketlerinin gönderildiği,
- Fatih SGM yazı cevabında, davacının hizmet dökümünün, işe giriş çıkış bildirgelerinin, işyeri unvan ve adres bilgilerinin gönderildiği,
- Davalı …………………… delil listesi ekinde, davacının özlük dosyasının sunulduğu tespit edilmiştir.
- HİZMET SÜRESİ
Davacı vekili, davacının 2009 yılından itibaren …………………….. çeşitli taşeron şirketler bünyesinde güvenlik amiri olarak çalıştığını ve çalışmaya devam ettiğini iddia etmiştir.
Davalı işveren tarafından sunulan özlük dosyası, SGK kayıtları ve dosya kapsamı birlikte değerlendirildiğinde, davacının 01.03.2009 tarihinden itibaren davalının asıl işveren olduğu, değişik alt işveren şirketler bünyesinde ve davalı işyerinde çalıştığı tespit edilmiştir.
- ÜCRET
Davacının talebi açısından, ücretinin tespitinin gerekli olmaması nedeniyle, bu hususta değerlendirme yapılmamıştır.
- DEĞERLENDİRME VE HESAPLAMA
Dosya kapsamı tetkik edildiğinde, taraflar arasındaki ihtilafın, davacının yol ücreti alacağının bulunup bulunmadığı, davacının alacaklarından davalıların sorumlu olup olmadığı, davacının alacaklarının zamanaşımına uğrayıp uğramadığı hususlarında olduğu tespit edilmiştir.
Zamanaşımı itirazı yönünden:
Davalı vekili, davacının alacaklarının zamanaşımına uğradığını iddia etmiştir.
Davacının taleplerinin ücret alacağı adı altında olması ve ücret alacaklarının 5 yıllık zamanaşımı süresine tabi olması sebebiyle, dava tarihi olan 05.04.2011 dikkate alındığında, davacının taleplerinden, 01.04.2012 tarihinden öncesi zamanaşımına uğrayacaktır.
Yol ücreti alacağı yönünden:
Davacı vekili, davacının işe giriş tarihinden 2012 Temmuz ayına kadar yol ücreti aldığını, ancak 2012 Temmuz ayından itibaren yol ücretinin kesildiğini, daha sonra 2015 yılının Ocak ayında yol ücretinin yeniden verilmeye başlandığını iddia etmiştir.
Dosyaya sunulan ücret bordrolarının incelenmesinde, davacıya 06/2012 dönemine kadar yol ücreti adı altında ödeme yapıldığı, son yol ücreti ödemesinin 153,40 TL olduğu, 07/2012 döneminden sonra yol ücreti ödemesi yapılmadığı, 01/2015 döneminden sonra tekrar yol ücreti ödemesi yapılmaya başlandığı tespit edilmiştir.
“Çalışma Koşullarında Esaslı Değişiklik ve İş Sözleşmesinin Feshi” başlıklı 4857 sayılı İş Kanununun 22. Maddesi, “İşveren, iş sözleşmesiyle veya iş sözleşmesinin eki niteliğindeki personel yönetmeliği ve benzeri kaynaklar ya da işyeri uygulamasıyla oluşan çalışma koşullarında esaslı bir değişikliği ancak durumu işçiye yazılı olarak bildirmek suretiyle yapabilir. Bu şekle uygun olarak yapılmayan ve işçi tarafından altı işgünü içinde yazılı olarak kabul edilmeyen değişiklikler işçiyi bağlamaz. İşçi değişiklik önerisini bu süre içinde kabul etmezse, işveren değişikliğin geçerli bir nedene dayandığını veya fesih için başka bir geçerli nedenin bulunduğunu yazılı olarak açıklamak ve bildirim süresine uymak suretiyle iş sözleşmesini feshedebilir. İşçi bu durumda 17 ila 21 inci madde hükümlerine göre dava açabilir.” Hükmünü düzenlemiştir.
Somut olayda, davacının yol ücretinin kaldırılmasının çalışma koşullarında esaslı değişiklik olarak kabul edilmesi gerekmekte olup, davacıya bu değişikliğin yazılı olarak bildirilmemesi ve davacının da bu değişikliği kabul ettiğini gösterir delil bulunmaması sebebiyle, davacının 07/2012-12/2014 dönemleri arasındaki yol ücreti alacaklarını davalıdan talep edebileceği kanaatine ulaşılmıştır.
Davacıya 06/2012 döneminde ödenen yol ücretinin brüt 153,40 TL olması karşısında, ödenen brüt yol ücretinin o dönemdeki brüt asgari ücrete oranı, 153,40 TL / 886,50 TL = 0,1730 olarak tespit edilmiştir.
Bu durumda, davacının devam eden dönemlerde hak kazandığı yol ücreti miktarı;
DÖNEM | ASGARİ ÜCRET | ASGARİ ÜCRET ÇARPANI | BRÜT YOL ÜCRETİ | |
01/07/2012-31/12/2012 | arası | 940,50 TL | 0,173 | 162,71 TL |
01/01/2013-30/06/2013 | arası | 978,60 TL | 0,173 | 169,30 TL |
01/07/2013-31/12/2013 | arası | 1.021,50 TL | 0,173 | 176,72 TL |
01/01/2014-30/06/2014 | arası | 1.071,00 TL | 0,173 | 185,28 TL |
01/07/2014-30/06/2014 | arası | 1.134,00 TL | 0,173 | 196,18 TL |
olarak tespit edilmiş olup, bu doğrultuda hesaplama yapılacaktır.
Yukarıda yapılan tespitler neticesinde, davacının net yol ücreti alacağı aşağıdaki şekilde hesaplanmıştır.
DÖNEM | ALINMASI GEREKEN BRÜT YOL ÜCRETİ | ALINAN YOL ÜCRET | FARK YOL ÜCRETİ | |
Temmuz.2012 | 162,71 TL | 0,00 TL | = | 162,71 TL |
Ağustos.2012 | 162,71 TL | 0,00 TL | = | 162,71 TL |
Eylül.2012 | 162,71 TL | 0,00 TL | = | 162,71 TL |
Ekim.2012 | 162,71 TL | 0,00 TL | = | 162,71 TL |
Kasım.2012 | 162,71 TL | 0,00 TL | = | 162,71 TL |
Aralık.2012 | 162,71 TL | 0,00 TL | = | 162,71 TL |
Ocak.2013 | 169,30 TL | 0,00 TL | = | 169,30 TL |
Şubat.2013 | 169,30 TL | 0,00 TL | = | 169,30 TL |
Mart.2013 | 169,30 TL | 0,00 TL | = | 169,30 TL |
Nisan.2013 | 169,30 TL | 0,00 TL | = | 169,30 TL |
Mayıs.2013 | 169,30 TL | 0,00 TL | = | 169,30 TL |
Haziran.2013 | 169,30 TL | 0,00 TL | = | 169,30 TL |
Temmuz.2013 | 176,72 TL | 0,00 TL | = | 176,72 TL |
Ağustos.2013 | 176,72 TL | 0,00 TL | = | 176,72 TL |
Eylül.2013 | 176,72 TL | 0,00 TL | = | 176,72 TL |
Ekim.2013 | 176,72 TL | 0,00 TL | = | 176,72 TL |
Kasım.2013 | 176,72 TL | 0,00 TL | = | 176,72 TL |
Aralık.2013 | 176,72 TL | 0,00 TL | = | 176,72 TL |
Ocak.2014 | 185,28 TL | 0,00 TL | = | 185,28 TL |
Şubat.2014 | 185,28 TL | 0,00 TL | = | 185,28 TL |
Mart.2014 | 185,28 TL | 0,00 TL | = | 185,28 TL |
Nisan.2014 | 185,28 TL | 0,00 TL | = | 185,28 TL |
Mayıs.2014 | 185,28 TL | 0,00 TL | = | 185,28 TL |
Haziran.2014 | 185,28 TL | 0,00 TL | = | 185,28 TL |
Temmuz.2014 | 196,18 TL | 0,00 TL | = | 196,18 TL |
Ağustos.2014 | 196,18 TL | 0,00 TL | = | 196,18 TL |
Eylül.2014 | 196,18 TL | 0,00 TL | = | 196,18 TL |
Ekim.2014 | 196,18 TL | 0,00 TL | = | 196,18 TL |
Kasım.2014 | 196,18 TL | 0,00 TL | = | 196,18 TL |
Aralık.2014 | 196,18 TL | 0,00 TL | = | 196,18 TL |
+ | ___________ | |||
Toplam Brüt | = | 5.341,14 TL | ||
Sigorta Primi | = | 801,17 TL | ||
– | _________ | |||
Vergiye Tabi Ücret | = | 4.539,97 TL | ||
Gelir Vergisi Kesintisi | = | 681,00 TL | ||
Damga Vergisi | = | 34,46 TL | ||
– | __________ | |||
Net Yol Ücreti Alacağı | = | 3.824,52 TL |
Asıl işveren alt işveren ilişkisi yönünden:
4857 sayılı İş Kanunu’nun 2. Maddesi 6. Fıkrası “Bir işverenden, işyerinde yürüttüğü mal veya hizmet üretimine ilişkin yardımcı işlerinde veya asıl işin bir bölümünde işletmenin ve işin gereği ile teknolojik nedenlerle uzmanlık gerektiren işlerde iş alan ve bu iş için görevlendirdiği işçilerini sadece bu işyerinde aldığı işte çalıştıran diğer işveren ile iş aldığı işveren arasında kurulan ilişkiye asıl işveren-alt işveren ilişkisi denir. Bu ilişkide asıl işveren, alt işverenin işçilerine karşı o işyeri ile ilgili olarak bu Kanundan, iş sözleşmesinden veya alt işverenin taraf olduğu toplu iş sözleşmesinden doğan yükümlülüklerinden alt işveren ile birlikte sorumludur.” hükmünü düzenlemiştir.
Yargıtay 9. Hukuk Dairesi 25.01.2010 tarih, 2009/32292 Esas, 2010/1149 Karar sayılı kararı ile “Alt işverene verilen iş, işyerinde mal veya hizmet üretiminin yardımcı işlerinden olmalıdır. Asıl işin bölünerek alt işverene verilmesi durumunda ise, verilen iş işletmenin ve işin gereği ile teknolojik nedenlerle uzmanlık gerektiren bir iş olmalıdır. Alt işveren, üstlendiği iş için görevlendirdiği işçilerini sadece o işyerinde aldığı işte çalıştırmalıdır. İşçiler sadece asıl işverene ait işyerinde değil de, farklı işverenlere ait çeşitli işyerlerinde çalışıyorlarsa, asıl işveren-alt işveren ilişkisinden söz edilemez. Alt işverene verilen iş, işyerinde yürütülen mal veya hizmet üretimine ilişkin bir iş olmalı, asıl işe bağımlı ve asıl iş sürdüğü müddetçe devam eden bir iş olmalıdır. Alt işveren işçisi, alt işveren tarafından alt işverenin aldığı işten dolayı bu süre zarfında sadece bu işte çalışmış ve alt ve asıl işveren arasındaki ilişki sona erdiğinde veya asıl işveren alt işveren ilişkisi devam ederken iş ilişkisi sonlanmış ise, işçinin feshe bağlı alacakları dâhil tüm işçilik alacaklarından asıl işveren, alt işverenle birlikte sorumludur, işçi asıl işveren ilişkisi başlamadan önce de alt işveren işçisi olarak, alt işverenin kendi işinde veya alt işverenin üstlendiği farklı bir asıl işverende çalışmış ve işçinin iş sözleşmesi sonra kurulan asıl alt işveren ilişkisi sırasında veya bitiminde sonlanmış ise, alt işveren tüm süre üzerinden işçilik alacaklardan sorumlu iken, asıl işveren sadece kendi dönemindeki süre ve ücret üzerinden alt işverenle birlikte sorumludur. Asıl işveren ilişkisi sona ermesine rağmen, işçi alt işverenin kendi veya alt işverenin yeni yüklendiği farklı bir asıl işverene ait işte çalışıyor ise, fesih olgusuna bağlı haklar hariç, asıl işverenin kendi dönemindeki ücret ve süre üzerinden ücret ve diğer işçilik alacaklarından alt işverenle birlikte sorumluluğu devam eder. İşçinin iş sözleşmesinin daha sonra sonlandırılması halinde ise asıl kıdem tazminatı ve gerçekleşen işçilik alacaklarından alt işverenle birlikte sorumlu olacaktır. Fesih olgusu asıl alt işveren ilişkisi sona erdikten sonra gerçekleştiği için, ihbar tazminatı ve yıllık ücretli izin alacağından asıl işveren sorumlu tutulamayacaktır.” İçtihadını benimsemiştir.
Bu durumda, nihai değerlendirme ve takdiri Sayın Mahkemeye ait olmak üzere, davacının yaptığı işin davalı ……………….’nin işyerinde yapılmış olması, aynı zamanda davacının hizmet süresi boyunca davalı ………………….. bünyesinde çalışmış olması birlikte değerlendirildiğinde, davacının alacaklarından asıl işveren olan İstanbul Üniversitesi’nin sorumlu olacağı kanaatine ulaşılmıştır.
- SONUÇ
Dosyada bulunan delillerin takdir ve değerlendirilmesi Sayın Mahkemeye ait olmak üzere, davacının, dava konusu edilen dava dilekçesindeki talepleri,
Talep | Hesaplanan | |
Yol Ücreti Alacağı | 2.000,00 TL | 3.824,52 TL |
olarak hesaplanmış olup, Sayın Mahkemeye saygıyla sunarım.01.12.2017
Hesap Bilirkişisi
Gökmen Ergür